Xét trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước, quyết định hành chính là hành vi thể hiện ý chí, quyền lực của cơ quan hành chính nhà nước, của công chức nhà nước được trao thẩm quyền hoặc được nhà nước ủy quyền làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt các quan hệ pháp luật hành chính cụ thể.
Ở góc độ này “quyết định hành chính” về cơ bản có cùng nội hàm với khái niệm “quyết định quản lý hành chính nhà nước”, “quyết định hành chính nhà nước”, “quyết định quản lý nhà nước”, thường được sử dụng chung thay thế cho nhau.
Một quyết định hành chính do cơ quan hành chính ban hành đúng thể hiện trong bản thân quyết định đó 4 vấn đề đặc trưng:
- Đây là kết quả thể hiện ý chí của các cơ quan hành chính nhà nước hay cá nhân có thẩm quyền, nhân danh quyền lực nhà nước trong cơ quan hành chính nhà nước ban hành.
- Là văn bản dưới luật, áp dụng, chấp hành pháp luật tức phải hợp hiến, hợp pháp; được ban hành theo thẩm quyền, trình tự, hình thức, thủ tục do pháp luật quy định.
- Có tính chất pháp lý, tác động vào đời sống xã hội, "làm phát sinh, thay đổi, hạn chế, chấm dứt quyền, nghĩa vụ, lợi ích của một hoặc một số đối tượng xác định hoặc nhằm giải quyết vấn đề liên quan đến lợi ích công cộng, được Nhà nước bảo đảm thực hiện"[1].
- Thể hiện quyền hành pháp.
Tuy nhiên, xét ở một phương diện khác, trong các cơ quan nhà nước như Quốc hội, Tòa án Nhân dân và Viện Kiểm sát Nhân dân cũng có hoạt động hành chính và có các quyết định như quyết định tuyển dụng, bổ nhiệm, quyết định phân bổ, quyết toán kinh phí, chi phí hoạt động v.v. của cơ quan tổ chức. Do vậy, cần nhìn nhận rộng ra là ban hành quyết định hành chính không phải chỉ có ở các cơ quan có chức năng quản lý hành chính nhà nước mà còn ở các cơ quan có thẩm quyền quản lý trong một lĩnh vực cụ thể nào đó. Mở rộng hơn nữa là quyết định có tính chất hành chính ở các cơ quan, tổ chức.
Như vậy, quyết định hành chính có thể coi là kết quả của sự thể hiện ý chí quyền lực đơn phương của cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền, có thẩm quyền nhằm sửa đổi, bổ sung, thay thế các các quy phạm hành chính trong phạm vi quản lý cụ thể.
ThS. Trương Thế Nguyễn – Trường Chính trị tỉnh Sóc Trăng
---------------------------------
[1]. Xem thêm: Dự thảo Luật Ban hành quyết định hành chính (Dự thảo lần thứ 2).