Tầm nhìn, định hướng phát triển đất nước

GS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam chia sẻ nội dung chuyên đề "Tầm nhìn, định hướng phát triển đất nước" với các đại biểu HĐND cấp tỉnh từ điểm cầu chính Trụ sở Bộ Nội vụ, sáng ngày 14/10/2021. Ảnh: Trần Kiên.

THIẾT LẬP ĐƯỢC TẦM NHÌN DÀI HẠN, PHÙ HỢP LÀ MỘT TRONG NHỮNG NGỌN NGUỒN CỦA THÀNH CÔNG

Phân tích bối cảnh thế giới, bối cảnh trong nước và yêu cầu đặt ra đối với tầm nhìn phát triển đất nước, GS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhấn mạnh: sống trong “một thế giới mới và khác” với nguồn lực mới, hệ nhu cầu mới, cấu trúc mới, hệ thống giá trị mới mang tới những cơ hội cũng như rủi ro mới… đã tác động mạnh mẽ tới Việt Nam. Do đó, buộc hệ thống cấp ủy, chính quyền từ Trung ương tới địa phương, nhất là các đại biểu HĐND phải có sự đổi mới tư duy, chiến lược nhằm đưa ra những quyết sách đúng, trúng, kịp thời.

Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam cho thấy, thiết lập được tầm nhìn dài hạn, phù hợp là một trong những ngọn nguồn của thành công. Từ khi Đảng ra đời ngày 03/02/1930, đất nước đã đạt được những cột mốc quan trọng. Ba mươi năm đầu từ 1930 - 1960, qua hai kỳ Đại hội của Đảng: Đại hội lần thứ I (tháng 3/1935), Đại hội lần thứ II (tháng 02/1951), chúng ta giành chính quyền, tiến hành thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, từng bước tiến hành cuộc cách mạng dân chủ; với ba kỳ Đại hội của Đảng, khoảng gần 30 năm từ 1960 đến năm 1986, bắt đầu từ Đại hội lần thứ III (tháng 9/1960), Đại hội lần thứ IV (tháng 12/1976), Đại hội lần thứ V (tháng 3/1982), nước ta hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thống nhất đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN; tròn 30 năm từ năm 1986 đến năm 2016, tiến hành toàn diện công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Tầm nhìn 30 năm từ 2016 - 2045, khi nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tròn 100 năm chính là cơ sở để Việt Nam tạo nên sự bứt phá cho tương lai, hiện thực hóa mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao. 

QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC

Thứ nhất, kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội (CNXH); kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thứ hai, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi. Tiếp tục phát triển nhanh và bền vững đất nước; gắn kết chặt chẽ và triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, trong đó phát triển kinh tế - xã hội là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hoá là nền tảng tinh thần; bảo đảm quốc phòng, an ninh là trọng yếu, thường xuyên.

Thứ ba, khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và của nền văn hoá, con người Việt Nam, bồi dưỡng sức dân, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, có cơ chế đột phá để thu hút, trọng dụng nhân tài, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng mạnh mẽ khoa học và công nghệ, nhất là những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển nhanh và bền vững.

Thứ tư, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; nêu cao ý chí độc lập, tự chủ, chủ động, tích cực hội nhập và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế; phát huy tối đa nội lực, tranh thủ ngoại lực, trong đó nguồn lực nội sinh, nhất là nguồn lực con người là quan trọng nhất.

Thứ năm, tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phát huy bản chất giai cấp công nhân của Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện, xây dựng Nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; gắn với tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, gắn bó mật thiết với Nhân dân là những nhân tố có ý nghĩa quyết định thành công sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

VỀ TẦM NHÌN PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC

Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ sung, phát triển năm 2011) đề ra mục tiêu đến giữa thế kỷ XXI “phấn đấu xây dựng nước ta trở thành một nước công nghiệp hiện đại, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”. Không chỉ có tầm nhìn về phát triển đất nước đến giữa thế kỷ XXI, Cương lĩnh của Đảng còn có tầm nhìn về phát triển đất nước xa hơn, tới khi kết thúc thời kỳ quá độ lên CNXH. Cương lĩnh xác định “Mục tiêu tổng quát khi kết thúc thời kỳ quá độ ở nước ta là xây dựng được về cơ bản nền tảng kinh tế của CNXH với kiến trúc thượng tầng về chính trị, tư tưởng, văn hóa phù hợp, tạo cơ sở để nước ta trở thành một nước xã hội chủ nghĩa ngày càng phồn vinh, hạnh phúc”. Đồng thời, Cương lĩnh còn nêu ra 08 phương hướng cơ bản và 08 mối quan hệ lớn cần phải quán triệt, thực hiện tốt để thực hiện thành công các mục tiêu trên.

08 phương hướng cơ bản là: 1) Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước gắn với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên, môi trường; 2) Phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; 3) Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; xây dựng con người, nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; 4) Bảo đảm vững chắc quốc phòng và an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; 5) Thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; 6) Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, thực hiện đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường và mở rộng mặt trận dân tộc thống nhất; 7) Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân; 8) Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.

08 mối quan hệ lớn là: 1) Quan hệ giữa đổi mới, ổn định và phát triển; 2) Quan hệ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị; 3) Quan hệ giữa kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa; 4) Quan hệ giữa phát triển lực lượng sản xuất và xây dựng, hoàn thiện từng bước quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa; 5) Quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội; 6) Quan hệ giữa xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa; 7) Quan hệ giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế; 8) Quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ. 

Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng xác định 10 mối quan hệ: 1) Quan hệ giữa đổi mới, ổn định và phát triển; 2) Giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị; 3) Giữa tuân theo các quy luật thị trường và bảo đảm định hướng XHCN; 4) Giữa phát triển lực lượng sản xuất và xây dựng, hoàn thiện từng bước quan hệ sản xuất XHCN; 5) Giữa Nhà nước, thị trường và xã hội; 6) Giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường; 7) Giữa xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN; 8) Giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế; 9) Giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ; 10) Giữa thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội.

Các quan điểm, tầm nhìn của Cương lĩnh là cơ sở để xác định tầm nhìn của Đảng về phát triển đất nước đến giữa thế kỷ XXI trong Văn kiện Đại hội ĐBTQ lần thứ XIII của Đảng đến năm 2045 - năm kỷ niệm 100 năm thành lập Nước. 

Nội dung bài giảng của GS.TS Trần Đình Thiên được chia sẻ trực tuyến tới các điểm cầu HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Ảnh: Trần Kiên.

MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng thông qua mục tiêu: đến năm 2025, thu nhập bình quân đầu người của nước ta đạt khoảng 4.700 - 5.000 USD, đến năm 2030 khoảng 7.500 USD.

Trên nguyên tắc bảo đảm tính khoa học và thực tiễn; kế thừa và bổ sung, phù hợp với những thay đổi trong từng giai đoạn phát triển của đất nước; đồng thời nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của các nước và những chuẩn mực chung của thế giới, Ðại hội XIII xác định mục tiêu phát triển đất nước: Ðến năm 2025, kỷ niệm 50 năm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước: là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp. Ðến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Ðảng: là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Ðến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam: trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Phấn đấu thực hiện những mục tiêu trên, theo GS.TS Trần Đình Thiên, trước mắt phải cơ cấu lại hệ thống doanh nghiệp, phát triển lực lượng doanh nghiệp Việt Nam lớn mạnh, tăng cường gắn kết giữa doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước. Đặc biệt, phải xây dựng được nền kinh tế độc lập, tự chủ, nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế. Như vậy, các đại biểu dân cử phải có sự nhạy bén, bám sát chủ trương của Đảng, Nhà nước, đồng thời đóng góp những ý kiến mang tính xây dựng, đổi mới và linh hoạt theo tình hình biến đổi thực tế.

NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM TRONG NHIỆM KỲ 2021 - 2026

Một là, tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hệ thống chính trị toàn diện, trong sạch, vững mạnh. Đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng. Xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, "lợi ích nhóm", những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ. Xây dựng đội ngũ đảng viên và cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Củng cố lòng tin, sự gắn bó của nhân dân với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa.

Hai là, tập trung kiểm soát đại dịch COVID-19, tiêm chủng đại trà vắc-xin COVID-19 cho cộng đồng; phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển phù hợp với nền kinh tế thị trường đầy đủ, hiện đại, hội nhập; phát triển đồng bộ và tạo ra sự liên kết giữa các khu vực, các vùng, các thành phần kinh tế, các loại hình sản xuất kinh doanh; có chính sách hỗ trợ hiệu quả doanh nghiệp trong nông nghiệp; đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, thực hiện chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế; huy động, phân bổ, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, tạo động lực để phát triển kinh tế nhanh và bền vững; hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhất là pháp luật về bảo hộ sở hữu trí tuệ và giải quyết các tranh chấp dân sự, khắc phục những điểm nghẽn cản trở sự phát triển của đất nước.

Ba là, giữ vững độc lập, tự chủ, tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động đối ngoại, hội nhập quốc tế; tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại, tạo tiền đề vững chắc phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, biển, đảo, vùng trời; giữ vững môi trường hoà bình, ổn định để phát triển đất nước.

Bốn là, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy giá trị văn hoá, sức mạnh con người Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hội nhập quốc tế; có chính sách cụ thể phát triển văn hoá đồng bào dân tộc thiểu số; thực hiện tốt chính sách xã hội, bảo đảm an ninh xã hội, an ninh con người, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong quản lý phát triển xã hội, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống và chỉ số hạnh phúc của con người Việt Nam.

Năm là, hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách nhằm phát huy mạnh mẽ dân chủ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ của nhân dân; đồng thời xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong sạch, vững mạnh; cải cách tư pháp, tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội, trước hết là sự gương mẫu tuân theo pháp luật, thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa của cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức chính trị - xã hội các cấp, của cán bộ, đảng viên; tăng cường đại đoàn kết toàn dân tộc.

Sáu là, quản lý chặt chẽ, sử dụng hợp lý, hiệu quả đất đai, tài nguyên; bảo vệ, cải thiện môi trường; chủ động, tích cực triển khai các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, thiên tai khắc nghiệt.

Từ đó, đặt ra những yêu cầu đối với phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương và một số vấn đề quan tâm đối với phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương nhiệm kỳ 2021 - 2026./.

Trí Đức