Hà Nội tăng cường các giải pháp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh

Theo thống kê của Tổng cục dân số - kế hoạch hóa gia đình, năm 2015, tỉ số giới tính khi sinh tại nước ta là 112,8/100 tuy nhiên, 6 tháng năm 2016, tỉ lệ này đã đạt mức 113,4/100, tương đương cứ 100 bé gái được sinh ra thì có hơn 113 bé trai cũng ra đời.  Các chuyên gia lo ngại, nếu tỉ số giới tính tiếp tục gia tăng và ngày càng lan rộng như hiện nay thì vấn đề về cân bằng giới của Việt Nam trong 20 – 25 năm sau là hết sức nghiêm trọng. Đây sẽ là một trong những nguyên nhân nảy sinh hàng loạt các vấn đề liên quan như: tảo hôn, bạo lực gia đình, buôn bán phụ nữ…

Sự phát triển khoa học kỹ thuật gây nên “Tác dụng phụ”

Mang thai con đầu lòng nên chị Đoàn Thị H., ở Thạch Thất(Hà Nội) khá cẩn thận, cách 2 tháng lại đi siêu âm một lần. Thai nhi đang ở tháng thứ 6 nhưng đây là lần đầu tiên chị đến bệnh viện siêu âm. Chị Hồng cho biết: “Tôi đi siêu âm lần này là lần thứ 3, vì biết bệnh viện sẽ không nói giới tính thai nhi nên 2 lần trước tôi đi siêu âm tại phòng khám tư. Các bác sĩ nói là con trai nên tôi nghĩ lần sau đến bệnh viện siêu âm chủ yếu theo dõi thai nhi có phát triển bình thường không”. Sau một hồi gặng hỏi địa chỉ phòng khám tiết lộ giới tính thai nhi, chị Hồng nhất quyết giấu vì đó là nguyện vọng của gia đình.

Chỉ cần vào Google và gõ từ khóa “sinh con trai theo ý muốn” là có thể tìm thấy hơn 600.000 kết quả liên quan. Trong đó, ở rất nhiều website, các bà mẹ chia sẻ cho nhau số điện thoại, tên bác sĩ, địa điểm phòng khám có thể hỗ trợ sinh con theo ý muốn. Chính nhu cầu chẩn đoán giới tính thai nhi tạo điều kiện cho khách hàng và nhân viên y tế phạm luật, lách luật. Các bác sỹ siêu âm chẩn đoán hình ảnh đều khẳng định trách nhiệm của bác sỹ là cung cấp thông tin liên quan đến sức khỏe thai nhi, đưa ra lời khuyên hữu ích trong cách chăm sóc và bảo vệ thai nhi. Tuy nhiên, không hiểu sao phần lớn các sản phụ đều biết giới tính thai nhi trước khi sinh.

Siêu âm đã và đang là kỹ thuật phổ biến, góp phần tích cực trong công tác sàng lọc trước sinh nhằm phát hiện dị tật bẩm sinh ngay từ trong bào thai, giúp các cặp vợ chồng sinh ra những đứa con khỏe mạnh. Song mặt trái của siêu âm là có thể chẩn đoán giới tính thai nhi, điều này dễ dẫn đến khả năng nạo phá thai để lựa chọn giới tính của đứa trẻ trong tương lai. Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh gây ra sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến bình đẳng giới, đến quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ và đặc biệt là trẻ em. Đây cũng là một trong những lý do làm gia tăng các tệ nạn xã hội, đặc biệt là nạn mại dâm nữ, nam và trẻ hoá độ tuổi mại dâm; các nguy cơ về lây nhiễm HIV/AIDS; tội phạm, tội phạm buôn bán phụ nữ, trẻ em và ngay cả nạn nhân là nam giới cũng vì thế gia tăng.

Cần biện pháp can thiệp hiệu quả

Tại Hà Nội, tỷ số giới tính khi sinh luôn cao hơn mức bình quân chung của cả nước. Năm 2015 Hà Nội khống chế được tỷ số giới tính xuống mức thấp nhất trong gần chục năm qua, đạt 114 trẻ trai/100 trẻ gái nhưng vẫn cao hơn đáng kể so với mức bình quân cả nước (112,7/100). Trong 6 tháng đầu năm 2016, MCBGTKS quay trở lại, tăng nhanh và càng “nóng” hơn bao giờ hết với tỷ suất sinh là 114,4 trẻ trai/100 trẻ gái. Trong thời gian qua, số trẻ sinh ra ra trên địa bàn Thành phố Hà Nội là 54.729 trẻ, giảm 3.234 trẻ so với năm 2015; tuy nhiên số trẻ là con thứ 3 trở lên lại tăng cao với 4.142 trẻ; đây cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến cho tỉ số giới tính khi sinh tăng vọt so với năm 2015.

Để giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, ngày 14/11 vừa qua, UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 208/KH- UBND về việc kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh của Thủ đô giai đoạn 2016 – 2020. Theo đó, Hà Nội tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi đối với công tác kiểm soát mất bằng giới tính khi sinh: Tăng cường vận động sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp, ... nhằm góp phần tích cực vào việc can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, xóa dần phân biệt đối xử nam nữ, thực hiện bình đẳng giới; Tăng cường truyền thông về giới, bình đẳng giới và mất cân bằng giới tính khi sinh nhằm nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi cho đội ngũ y bác sỹ, phụ nữ, nam giới trong độ tuổi sinh đẻ. Xây dựng các chính sách khuyến khích hỗ trợ: nâng cao chất lượng phúc lợi xã hội cho người cao tuổi, giảm áp lực cho người già về việc phải có con trai để phụng dưỡng tuổi già nhất là người cao tuổi sinh con một bề là gái không có lương hưu và trợ cấp xã hội; Nghiên cứu, xây dựng chính sách hỗ trợ về vật chất, tinh thần cho các cặp vợ chồng sinh con một bề gái thuộc hộ nghèo, cận nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số thuộc vùng khó khăn… Nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh: Tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất các cơ sở dịch vụ siêu âm, nạo phá thai, các đơn vị sản xuất, kinh doanh ấn phẩm, sản phẩm truyền thông liên quan đến lựa chọn giới tính thai nhi. Kế hoạch này nhằm từng bước khống chế và giảm tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh tiến tới đưa tỷ số này trở lại mức tự nhiên, góp phần thực hiện thành công mục tiêu ổn định cơ cấu dân số, thúc đẩy bình đẳng giới, ổn định xã hội, phát triển nguồn nhân lực Thủ đô bền vững./.

Hạnh Mai