Cả nước đã hoàn thành mục tiêu sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025

Cả nước đã hoàn thành mục tiêu sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 để các địa phương tập trung tổ chức Đại hội Đảng các cấp vào năm 2025.

Theo nội dung Báo cáo, đến ngày 30/11/2024, Quốc hội đã ban hành 01 Nghị quyết và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 51 Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 của 51 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, kết quả cụ thể như sau:

Về kết quả thực hiện sắp xếp, thành lập ĐVHC các cấp giai đoạn 2023 - 2025 của 51 địa phương thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã

Cấp tỉnh: có 01 thành phố trực thuộc trung ương được thành lập mới (thành phố Huế).

Cấp huyện: Có 37 đơn vị thực hiện sắp xếp, gồm: 07 đơn vị thuộc diện sắp xếp, 14 đơn vị khuyến khích sắp xếp, 10 đơn vị liền kề, 06 đơn vị thành lập nguyên trạng). Sau sắp xếp giảm 09 ĐVHC cấp huyện.

Cấp xã: Có 1.178 đơn vị thực hiện sắp xếp (664 đơn vị thuộc diện sắp xếp, 134 đơn vị khuyến khích sắp xếp, 298 đơn vị liền kề, 82 đơn vị thành lập nguyên trạng). Sau sắp xếp giảm 563 ĐVHC cấp xã.

Quá trình thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã có việc thành lập 325 ĐVHC đô thị cấp huyện, cấp xã, cụ thể: (1) 17 ĐVHC đô thị cấp huyện gồm: 06 thành phố, thị xã, quận mới hình thành do nhập, điều chỉnh nông thôn (huyện) vào đô thị; 04 thành phố, thị xã, quận mới hình thành do nhập, điều chỉnh đô thị với đô thị; 06 thành phố, thị xã, quận mới được thành lập trên cơ sở nguyên trạng; (2) 308 ĐVHC đô thị cấp xã, gồm: 71 phường, thị trấn mới hình thành do nhập, điều chỉnh nông thôn (xã) vào đô thị; 155 phường, thị trấn mới hình thành do nhập, điều chỉnh địa giới ĐVHC đô thị với ĐVHC đô thị; 82 phường, thị trấn mới được thành lập trên cơ sở nguyên trạng ĐVHC cùng cấp.

Đồng thời, trong năm 2024, ngoài các ĐVHC đô thị hình thành trong quá trình sắp xếp nêu trên, đã thành lập mới, nâng cấp 27 ĐVHC đô thị (03 ĐVHC đô thị cấp huyện và 24 ĐVHC đô thị cấp xã) để thúc đẩy tốc độ đô thị hóa, góp phần tạo ra một diện mạo mới về hệ thống tổ chức ĐVHC đô thị.

Như vậy, ngay trong năm 2024 cả nước đã hoàn thành mục tiêu sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 để các địa phương tập trung tổ chức Đại hội Đảng các cấp vào năm 2025.

Về số lượng các cơ quan, tổ chức, đơn vị giảm sau khi thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã

Cấp huyện: Với 09 ĐVHC cấp huyện giảm thì tổng số cơ quan trong hệ thống chính trị, các cơ quan thuộc ngành dọc đóng trên địa bàn và các đơn vị sự nghiệp tại các ĐVHC cấp huyện giảm là 392 cơ quan, tổ chức, đơn vị. Trong đó:

- Cơ quan trong hệ thống chính trị cấp huyện: giảm 248.

- Các đơn vị sự nghiệp cấp huyện: giảm 73.

- Các cơ quan thuộc trung ương và thuộc Sở đóng trên địa bàn cấp huyện: giảm 71.

Cấp xã: Cùng với số lượng 563 ĐVHC cấp xã giảm thì số lượng các cơ quan đảng ủy, HĐND, UBND, Công an, Quân sự, Y tế, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội ở cấp xã giảm tương ứng là 3.378 cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp xã.

Về số lượng cán bộ, công chức, viên chức tại các ĐVHC cấp huyện, cấp xã thực hiện sắp xếp

Cấp huyện: (1) Tổng số cán bộ, công chức, viên chức hiện có tại các ĐVHC cấp huyện thực hiện sắp xếp: 13.498 người; (2) Bố trí đúng quy định tại các ĐVHC cấp huyện mới hình thành sau sắp xếp 12.539 người; (3) Số dôi dư: 959 người (cán bộ: 189 người, công chức: 429 người, viên chức: 341 người).

Cấp xã: (1) Tổng số cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động không chuyên trách hiện có tại các ĐVHC cấp xã thực hiện sắp xếp: 33.292 người; (2) Bố trí đúng quy định tại các ĐVHC cấp xã mới hình thành sau sắp xếp: 20.662 người; (3) Số dôi dư: 12.630 người (cán bộ: 4.702 người, công chức: 3.948 người, viên chức y tế: 952 người, người hoạt động không chuyên trách: 3.028 người).

Về số lượng trụ sở công tại các ĐVHC cấp huyện, cấp xã thực hiện sắp xếp

Cấp huyện:

- Tổng số trụ sở công hiện có tại các ĐVHC cấp huyện thực hiện sắp xếp: 721 trụ sở.

- Theo thống kê tại Đề án của 51 tỉnh, thành phố thì bố trí đúng quy định: 610 trụ sở; số dôi dư: 111 trụ sở (chia ra: 56 trụ sở hành chính, 42 trụ sở đơn vị sự nghiệp, 13 nhà văn hóa, trụ sở khác).

Cấp xã:

- Tổng số trụ sở công hiện có tại các ĐVHC cấp xã thực hiện sắp xếp: 4.773 trụ sở.

- Theo thống kê tại Đề án của 51 tỉnh, thành phố thì thì bố trí đúng quy định: 3.975 trụ sở; số dôi dư: 798 trụ sở (490 trụ sở hành chính, 243 trụ sở đơn vị sự nghiệp, 65 nhà văn hóa, trụ sở khác).

Bên cạnh kết quả đạt được nêu trên, Báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, hạn chế, đó là:

- Một số trường hợp sắp xếp ĐVHC nông thôn vào đô thị còn vướng mắc về quy hoạch, về rà soát, đánh giá tiêu chí đô thị theo quy định nên phải đưa ra khỏi hồ sơ Đề án chung của địa phương (như các tỉnh Thừa Thiên Huế, Lạng Sơn, Yên Bái, Thái Nguyên, Bình Thuận, Bình Định, thành phố Hà Nội,...).

- Một số địa phương còn chưa quyết liệt trong quá trình thực hiện, chưa gửi đúng tiến độ hồ sơ đề án theo yêu cầu, kế hoạch đã đề ra. Một số địa phương đã xây dựng Phương án tổng thể nhưng sau đó để lại số lượng khá lớn các ĐVHC cấp huyện, cấp xã chưa thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2025 (như tỉnh Thanh Hóa đề nghị chưa thực hiện sắp xếp 01 ĐVHC cấp huyện và 126 ĐVHC cấp xã; tỉnh Phú Thọ đề nghị chưa thực hiện sắp xếp 40 ĐVHC cấp xã, tỉnh Hà Tĩnh đề nghị chưa thực hiện sắp xếp 01 ĐVHC cấp huyện và 21 ĐVHC cấp xã hoặc tỉnh Lai Châu đã xây dựng Phương án tổng thể thực hiện sắp xếp đối với 03 ĐVHC cấp huyện và 02 ĐVHC cấp xã, nhưng sau đó tỉnh đã có đề nghị chưa thực hiện sắp xếp).

- Số lượng ĐVHC cấp huyện, cấp xã mới hình thành sau sắp xếp nhưng chưa đạt tiêu chuẩn theo quy định còn khá nhiều (02/28 ĐVHC cấp huyện và 185/615 ĐVHC cấp xã).

Nội dung Báo cáo đưa ra một số đề xuất, kiến nghị:

Đối với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ:

- Chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện sơ kết công tác sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025, làm cơ sở xây dựng Báo cáo sơ kết của Chính phủ, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong tháng 3/2025.

- Chỉ đạo, quán triệt đối với các bộ, ngành và địa phương tiếp tục sắp xếp trong thời gian tới đối với các ĐVHC cấp huyện, cấp xã phải thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2025 và trong công tác sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2026 - 2030.

Đối với Bộ Nội vụ:

- Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương xây dựng Báo cáo của Chính phủ sơ kết công tác sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025, trình Chính phủ trong tháng 01/2025 (Bộ Nội vụ đã ban hành Văn bản số 7918/BNV-CQĐP ngày 06/12/2024 đề nghị các địa phương tiến hành sơ kết và gửi Báo cáo về Bộ Nội vụ để tổng hợp).

- Đề xuất cấp có thẩm quyền khen thưởng hoặc khen thưởng theo thẩm quyền đối với các địa phương thực hiện tốt công tác sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã bảo đảm tiến độ và chất lượng theo yêu cầu của Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ.

- Tổng hợp các khó khăn, vướng mắc và đề xuất, kiến nghị của các địa phương liên quan đến công tác sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, cơ quan trung ương ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn để tiếp tục thực hiện công tác sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2026 - 2030, bảo đảm giải quyết triệt để các vướng mắc, khó khăn của giai đoạn 2023 - 2025 và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện trong giai đoạn mới.

​​​​​Đối với Bộ Xây dựng:

- Rà soát, đôn đốc, hướng dẫn các địa phương thực hiện phân loại đô thị, công nhận trình độ phát triển cơ sở hạ tầng đô thị đối với các ĐVHC đô thị đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết thực hiện sắp xếp nhưng còn chưa hoàn thiện các quy hoạch đô thị, rà soát, đánh giá tiêu chuẩn về phân loại đô thị, trình độ phát triển cơ sở hạ tầng đô thị, bảo đảm đúng thời hạn theo quy định.

- Hướng dẫn các địa phương rà soát, điều chỉnh, bổ sung, thực hiện đồng thời các quy trình, thủ tục như lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch đô thị và các quy hoạch khác có liên quan, phân loại đô thị, chương trình phát triển đô thị để bảo đảm tiến độ thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2026 - 2030.

Đối với các bộ, cơ quan trung ương liên quan:

- Xem xét giải quyết theo thẩm quyền các khó khăn, vướng mắc và đề xuất, kiến nghị của các địa phương liên quan đến tổ chức thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025; trường hợp vượt quá thẩm quyền thì báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét.

- Chủ động rà soát, điều chỉnh các văn bản hướng dẫn thuộc thẩm quyền về sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025.

Đối với các địa phương:

- Khẩn trương hoàn thiện các quy trình, thủ tục và trình cấp có thẩm quyền ban hành các quyết định về phân loại đô thị, công nhận trình độ phát triển cơ sở hạ tầng đô thị đối với các ĐVHC đô thị đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết thực hiện sắp xếp nhưng còn chưa hoàn thiện các quy hoạch đô thị, rà soát, đánh giá tiêu chuẩn về phân loại đô thị, trình độ phát triển cơ sở hạ tầng đô thị theo quy định tại Nghị quyết số 50/2023/UBTVQH15.

- Khẩn trương sắp xếp và kiện toàn tổ chức bộ máy, bố trí đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở ĐVHC cấp huyện, cấp xã sau sắp xếp; thực hiện chuyển đổi con dấu, các loại giấy tờ liên quan của cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp do thay đổi địa giới, tên gọi của ĐVHC sau sắp xếp và tiến hành giải quyết chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động không chuyên trách dôi dư; sắp xếp lại, xử lý trụ sở, tài sản công..., bảo đảm chuẩn bị tốt đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025 - 2030 và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.

- Tổ chức sơ kết, đánh giá rút kinh nghiệm và xây dựng Báo cáo sơ kết về công tác sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 trên địa bàn gửi Bộ Nội vụ, trong đó nêu rõ về kết quả đạt được, khó khăn, vướng mắc và bài học kinh nghiệm.

- Rà soát, chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho việc xây dựng Phương án tổng thể về sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2026 - 2030 (về số liệu quy mô dân số, diện tích tự nhiên, nghiên cứu xây dựng phương án bảo đảm ĐVHC dự kiến hình thành sau sắp xếp đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định và đáp ứng mục tiêu, yêu cầu của việc sắp xếp ĐVHC). Trong đó, lưu ý số lượng ĐVHC cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp giai đoạn 2023 - 2025 nhưng địa phương đề nghị chưa sắp xếp thì cần được rà soát để bảo đảm thực hiện sắp xếp tối đa trong giai đoạn 2026 - 2030./.

Nhật Nam