Tăng cường bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân hiện nay

Abstract: Revolutionary ethics serve as the foundation and core of a revolutionary cadre. To lead the masses, cadres must first possess revolutionary ethics. The ship captain is the key figure in military matters, responsible for commanding, managing, and directing all activities on the ship, thereby contributing to the unit's mission completion. To achieve this, the cadre of ship captains must exemplify exceptional capabilities and revolutionary ethical qualities. Thus, strengthening the cultivation and training of revolutionary ethics for the ship captain cadre will play a significant role in building the Navy Military Force of the Vietnam People’s Army that is “revolutionary, regular, elite, and modern.”

Keywords: cultivation; revolutionary ethics; ship captain cadre; Navy Military Force.

Tăng cường bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân hiện nay. Ảnh minh họa: VGP/QCHQ

Đạo đức cách mạng là phẩm chất cao quý nhất, là “cái gốc”, “nền tảng” của cán bộ cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”(1). Để hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, cán bộ cách mạng nói chung, đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân nói riêng phải thường xuyên được bồi dưỡng, rèn luyện cả phẩm chất và năng lực, đức và tài, trước hết là đạo đức cách mạng. 

Đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân là một bộ phận cán bộ trong Quân đội, chủ yếu tốt nghiệp chuyên ngành hàng hải của Học viện Hải quân được Bộ Quốc phòng điều về Quân chủng Hải quân và bổ nhiệm giữ chức vụ phó, trưởng ngành hàng hải đối với các tàu chiến đấu có trọng tải lớn và phó thuyền trưởng đối với các tàu chiến đấu hoặc tàu vận tải có trọng tải nhỏ ở các đơn vị tàu thuộc Quân chủng Hải quân. Sau một thời gian rèn luyện, phấn đấu thể hiện được phẩm chất, năng lực công tác tốt đáp ứng đủ điều kiện, tiêu chuẩn thì sẽ được cấp có thẩm quyền xem xét, bổ nhiệm giữ chức vụ thuyền trưởng tàu chiến đấu hoặc tàu vận tải, là lực lượng trực tiếp chỉ huy, quản lý, huấn luyện, rèn luyện bộ đội. Vì vậy, phẩm chất, năng lực của đội ngũ thuyền trưởng có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị tàu nói chung và nhiệm vụ cá nhân của thuyền trưởng nói riêng.

Quân chủng Hải quân là quân chủng chiến đấu, đồng thời là quân chủng kỹ thuật, là lực lượng giữ vai trò nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ biển, đảo của Tổ quốc. Trong những năm qua, Thường vụ và Đảng ủy Quân chủng Hải quân; Thường vụ và Đảng ủy các Vùng Hải quân luôn nhận thức đúng vị trí, vai trò của đạo đức cách mạng, thường xuyên chăm lo bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ các cấp trong Quân chủng nói chung và đội ngũ thuyền trưởng nói riêng; bản thân đội ngũ thuyền trưởng luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, tích cực, tự giác và chủ động tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng. Do đó, đội ngũ thuyền trưởng của Quân chủng Hải quân luôn có bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có lối sống trung thực, lành mạnh, giản dị, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc; luôn đoàn kết thống nhất, kỷ luật tự giác, nghiêm minh, phát huy tốt vai trò tiền phong gương mẫu, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. 

Tuy nhiên, trước sự tác động tiêu cực từ mặt trái của cơ chế thị trường, mặt trái của mạng xã hội, sự chống phá của các thế lực thù địch trên các lĩnh vực, nhất là lĩnh vực tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, đã ảnh hưởng trực tiếp đến đội ngũ thuyền trưởng của Quân chủng Hải quân. Bên cạnh đó, việc bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng ở Quân chủng Hải quân thời gian qua có lúc, có nơi chưa được quan tâm đúng mức; nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng chưa phong phú, chưa hiệu quả; một bộ phận thuyền trưởng có biểu hiện chưa đúng cả về nhận thức và hành vi đạo đức, sống buông thả, thực dụng, sa sút về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm kỷ luật của Quân đội và pháp luật, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín và danh dự của cán bộ, đảng viên nói chung và đội ngũ thuyền trưởng nói riêng; trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng thực hiện nhiệm vụ của Quân chủng nói chung, đặc biệt là nhiệm vụ bảo vệ biển, đảo nói riêng. 

Nhiệm vụ của cách mạng, yêu cầu xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, phấn đấu đến năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam tiến thẳng lên hiện đại; yêu cầu xây dựng Quân chủng Hải quân hiện đại và yêu cầu, nhiệm vụ đặc biệt quan trọng là bảo vệ vững chắc biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới đang đặt ra những yêu cầu rất cao đối với đội ngũ cán bộ thuộc Quân chủng Hải quân nói chung và đội ngũ thuyền trưởng nói riêng. Điều đó đặt ra cần phải không ngừng bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ mới. Vì vậy, để không ngừng bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân, cần thực hiện tốt các giải pháp sau đây:

Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng đối với công tác bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân.

Lý luận và thực tiễn đều chỉ ra, mọi hoạt động của con người phải được bắt đầu từ nhận thức, nhận thức đúng mới có cơ sở để hành động đúng. Chủ nghĩa Mác-Lênin đã chỉ rõ: nhận thức hướng dẫn hành động, nhận thức đúng thì hành động đúng; ngược lại, nhận thức không đúng sẽ vấp phải những sai lầm, khuyết điểm, sẽ thất bại trong hoạt động thực tiễn. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy: “Tư tưởng đúng thì hành động mới khỏi sai lạc và mới làm tròn nhiệm vụ cách mạng được”(2). 

Công tác bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng ở Quân chủng Hải quân là hoạt động có mục đích, chủ động, tự giác của mọi tổ chức, mọi lực lượng, của bản thân mỗi thuyền trưởng, tất yếu phải dựa trên cơ sở nhận thức đúng đắn và khoa học. Thực tiễn hoạt động bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân những năm qua cho thấy, khi nào các tổ chức, các lực lượng quan tâm, chăm lo giáo dục, bồi dưỡng đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ nói chung và đội ngũ thuyền trưởng nói riêng, khi ấy đội ngũ thuyền trưởng giữ gìn được phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng. Ngược lại, khi nào các tổ chức, các lượng lượng thiếu chăm lo, quan tâm tới bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng khi ấy trong đội ngũ xuất hiện cán bộ vi phạm về chuẩn mực đạo đức cách mạng, vi phạm pháp luật và kỷ luật của Quân đội. Vì vậy, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng trong bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng là vấn đề quan trọng và cấp thiết hiện nay.

Hai là, xác định đúng nội dung, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức, phương pháp tăng cường bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân.

Sự phối hợp nhịp nhàng giữa hoạt động của chủ thể với đối tượng; sự thống nhất, phù hợp giữa nội dung, hình thức và phương pháp sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân hiện nay. Xác định đúng nội dung là cơ sở, là tiền đề để lựa chọn hình thức, phương pháp bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng. Nếu nội dung bồi dưỡng đạo đức cách mạng mà các chủ thể xác định không phù hợp, dù có lựa chọn đúng hình thức và phương pháp bồi dưỡng cũng không mang lại hiệu quả. Ngược lại, nếu các chủ thể xác định đúng nội dung và lựa chọn các hình thức, phương pháp bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng phù hợp sẽ đem lại hiệu quả cao cho quá trình bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân. Vì vậy, muốn bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng đạt chất lượng và hiệu quả cao, các chủ thể, các lực lượng phải xác định đúng nội dung, lựa chọn hình thức và phương pháp bồi dưỡng, rèn luyện phù hợp.

Ba là, phát huy tính tích cực, chủ động của đội ngũ thuyền trưởng trong tự bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng; tăng cường xây dựng môi trường văn hóa, đạo đức ở các đơn vị tàu.

Tự bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức được hình thành và phát triển trên cơ sở kết quả của quá trình giáo dục, chịu sự tác động của môi trường, hoàn cảnh xã hội. Trong đó, hoạt động giáo dục giữ vai trò tiền đề của tự giáo dục, tự rèn luyện đạo đức. Hoạt động giáo dục càng chu đáo, con người lĩnh hội được nhiều kiến thức và kinh nghiệm, có điều kiện phát triển trưởng thành về mặt xã hội thì nhu cầu và khả năng tự giáo dục, tự rèn luyện của họ càng cao. Vì thế, tự bồi dưỡng, tự rèn luyện là giai đoạn phát triển của quá trình giáo dục, thể hiện trình độ phát triển cao của ý thức con người.

Hiện nay, nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ xây dựng và chiến đấu của Quân đội, xây dựng Quân chủng Hải quân hiện đại, đặc biệt là nhiệm vụ bảo vệ biển, đảo có bước phát triển mới, cùng với sự tác động tiêu cực từ mặt trái của cơ chế thị trường và âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch đang đặt ra những yêu cầu cao hơn cả về phẩm chất và năng lực cho mỗi thuyền trưởng. Vì vậy, cần phải phát huy tính tích cực tự bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của mỗi thuyền trưởng là đòi hỏi khách quan, là vấn đề cấp thiết đối với đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân hiện nay. 

Bốn là, đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh, gắn với thực hiện tốt Quy định số 144-QĐ/TW ngày 09/5/2024 của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân. 

Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là cơ sở để thực hiện tốt Quy định số 144-QĐ/TW ngày 09/5/2024 của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới. Chủ tịch Hồ Chí Minh là hình ảnh tiêu biểu nhất và trong sáng nhất của đạo đức cách mạng để mỗi cán bộ, đảng viên nói chung và đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân nói riêng học tập và noi theo. Tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ lâu đã trở thành nền tảng cho việc xây dựng nền đạo đức mới Việt Nam. 

Thực tiễn quán triệt, triển khai, tổ chức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ở Quân chủng Hải quân những năm qua đã cho thấy, các tổ chức đảng, người chỉ huy các cấp đã thường xuyên quán triệt, thực hiện nghiêm túc, có chương trình, kế hoạch chặt chẽ, triển khai và tổ chức thực hiện nghiêm túc, đạt kết quả cao. Quá trình thực hiện đã đảm bảo gắn kết việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với thực hiện các cuộc vận động và các quy định của Đảng, trong đó có Quy định số 144-QĐ/TW phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ của Quân chủng Hải quân, góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống; ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống của cán bộ, đảng viên nói chung và đội ngũ thuyền trưởng nói riêng, tạo ra sức mạnh tổng hợp, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. 

Năm là, phát huy vai trò của các tổ chức, các lực lượng đối với bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân. 

Đây là trách nhiệm của các chủ thể và mọi lực lượng, trong đó, chịu trách nhiệm chính là cấp ủy đảng cùng cấp, cấp ủy và chính ủy, chính trị viên, chỉ huy cấp trên trực tiếp và sự tham gia tích cực của mọi tổ chức, mọi lực lượng khác ở trong và ngoài đơn vị trong việc bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân. 

Thực tiễn việc bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân thời gian qua cho thấy, nếu cấp ủy đảng và người chỉ huy các cấp, tổ chức đoàn, công đoàn, hội phụ nữ và hội đồng quân nhân các lữ đoàn tàu quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, đồng thời có sự tham gia tích cực của các tổ chức, các lực lượng thì hoạt động bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng đạt được hiệu quả cao. Ngược lại, nếu các tổ chức, các lực lượng không tham gia vào quá trình giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ nói chung và đội ngũ thuyền trưởng nói riêng sẽ ảnh hưởng xấu đến chất lượng, hiệu quả của hoạt động này. Vì vậy, cần phát huy vai trò của các tổ chức, các lực lượng trong bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ thuyền trưởng trong Quân chủng Hải quân, bảo đảm cho đội ngũ này luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./. 

----------------------------

Ghi chú: 

(1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb CTQG-ST, H.2011, tr.292.

(2) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb CTQG-ST, H.2011, tr.360.

ThS Nguyễn Quang Bình, Học viện Chính trị