Thực hiện chính sách thu hút nhân tài tại thành phố Đà Nẵng - Thực trạng và giải pháp

Ảnh minh họa: udn.vn

Thực trạng chính sách thu hút nhân tài tại thành phố Đà Nẵng

Kế thừa và phát triển quan điểm chỉ đạo tại Nghị quyết Đại hội ĐBTQ lần thứ XI và XII, Nghị quyết Đại hội ĐBTQ lần thứ XIII của Đảng tiếp tục khẳng định: “… trọng dụng, đãi ngộ thỏa đáng đối với nhân tài, các nhà khoa học và công nghệ Việt Nam có trình độ chuyên môn cao ở trong nước và nước ngoài, nhất là các nhà khoa học đầu ngành, nhà khoa học có khả năng chủ trì các nhiệm vụ khoa học và công nghệ đặc biệt quan trọng”(1). Quán triệt quan điểm chỉ đạo của Đảng, chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài của thành phố Đà Nẵng trong những năm qua đã đạt được những kết quả quan trọng như sau:

Một là, ban hành và tổ chức thực hiện có hiệu quả chính sách thu hút, tuyển dụng, trọng dụng người có trình độ cao, tiếp nhận sinh viên tốt nghiệp loại khá, giỏi vào làm việc trong khu vực công; tổ chức đào tạo nhân lực theo Đề án phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của thành phố. 

Hai là, chú trọng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách thu hút nhân tài đến các cơ quan, đơn vị và người dân thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, các ứng dụng mạng xã hội. Định kỳ hàng năm, các cơ quan, đơn vị đăng ký nhu cầu về số lượng, ngành nghề tiếp nhận, Sở Nội vụ tham mưu UBND thành phố ban hành danh mục ngành nghề tiếp nhận đáp ứng nhu cầu, định hướng phát triển của từng ngành và của thành phố. Những thông tin này đều được công khai trên Cổng Thông tin điện tử thành phố.

Ba là, bảo đảm các điều kiện để thực hiện chính sách thu hút nhân tài. Cùng với việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong sạch, vững mạnh, Đà Nẵng không chỉ đầu tư cho chính sách chiêu hiền đãi sĩ mà còn sử dụng ngân sách thành phố để đưa nhân lực của địa phương đi du học, đào tạo sinh viên tốt nghiệp loại giỏi để đáp ứng phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. 

Bốn là, tạo dựng lực lượng cán bộ trẻ, đủ năng lực và tinh thần trách nhiệm. Tùy từng giai đoạn, thành phố đã có những điều chỉnh chính sách phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và nhu cầu nhân lực của thành phố cho từng đối tượng thu hút. Nhờ vậy, Đà Nẵng đã thu hút và bố trí công tác cho 1.269 người tốt nghiệp đại học công lập, chính quy trở lên(2); qua đó đã bổ sung một lực lượng lao động trẻ, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cao cho nền công vụ thành phố. Từ năm 2019, thành phố Đà Nẵng thực hiện chính sách thu hút nhân tài theo hai hình thức là thu hút nhân tài đến làm việc lâu dài và thu hút nhân lực đến làm việc ngắn hạn hoặc bán thời gian tại các cơ quan, đơn vị.

Năm là, công tác bố trí, sử dụng nhân tài. Trong tổng số 1.269 đối tượng được tiếp nhận, thành phố Đà Nẵng đã có sự phân công, bố trí, sử dụng khá hợp lý được thể hiện trong bảng dưới đây:

Cơ cấu bố trí, sử dụng nhân tài được tiếp nhận tại thành phố Đà Nẵng(3).

Như vậy, cơ cấu phân bố là khá hợp lý giữa các cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp, tạo điều kiện cho người tài có cơ hội được cống hiến trong các lĩnh vực. Thành phố Đà Nẵng đã quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi về môi trường làm việc, thực hiện chính sách đảm bảo có tính vượt trội so với đối tượng khác trong cùng cơ quan như: chế độ đãi ngộ ban đầu, hỗ trợ hàng tháng, bố trí nhà ở cho đối tượng từ các địa phương khác đến công tác tại Đà Nẵng; được ưu tiên thi tuyển công chức, viên chức.

Sáu là, công tác đào tạo, bồi dưỡng nhân tài. Tính đến cuối năm 2020, thành phố Đà Nẵng đã cử 613 người đi học theo chính sách đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, trong đó có 338 người bậc đại học, 120 người bậc sau đại học, 155 người theo kế hoạch tuyển chọn, đào tạo bác sĩ, bác sĩ nội trú(4).

Việc thực hiện chính sách thu hút và đào tạo, bồi dưỡng đã giúp cho Đà Nẵng có đội ngũ nhân lực được đào tạo bài bản, chính quy từ các cơ sở đào tạo uy tín trong nước và nước ngoài; góp phần trẻ hóa đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; bổ sung nguồn nhân lực có khả năng tiếp cận nhanh kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, trình độ quản lý tiên tiến, năng động, có tư duy đổi mới, ý tưởng sáng tạo. Nhân lực đào tạo ở nước ngoài đã thể hiện sự năng động, tự tin trong hoạt động công vụ, về cơ bản đủ năng lực làm việc trong môi trường quốc tế; được cơ quan, đơn vị sử dụng đánh giá cao về kỹ năng tiếp cận và giải quyết công việc, có tư duy sáng tạo, ý thức kỷ luật tốt, nêu cao tinh thần trách nhiệm, đạo đức công vụ, nghề nghiệp để hoàn thành công việc được giao. Một số người đã có những đóng góp tích cực, nổi trội trong công tác bằng sản phẩm cụ thể;  được bố trí, đảm nhận chức vụ lãnh đạo, quản lý. 

Thực tế cho thấy, chính sách thu hút nhân tài của thành phố Đà Nẵng vẫn còn một số hạn chế như:

Một là, đối tượng thu hút chưa có sự đồng đều giữa các trình độ. Đa phần đối tượng được thu hút có trình độ đại học (961 người, chiếm 75,7%), thạc sĩ và bác sĩ nội trú là 283 người (chiếm 22,3%), tiến sĩ là 25 người (chiếm 1,97%). Như vậy, đối tượng có trình độ cao còn thấp.

Hai là, ở một số lĩnh vực công, do chỉ tiêu biên chế và cơ chế chi trả tiền lương, hỗ trợ chưa phù hợp đã gây khó khăn cho không chỉ người được thu hút mà ngay cả cơ quan sử dụng người được thu hút. Môi trường làm việc chưa thỏa đáng cũng là một trong những nguyên nhân khiến người được thu hút bỏ việc.

Ba là, việc giữ chân người tài trong lĩnh vực công đang bị ảnh hưởng bởi một số quy định mang tính hành chính cứng nhắc. Ví dụ như chính sách tinh giản biên chế là cần thiết, tuy nhiên cũng cần phải gắn với bổ sung nhân lực trẻ, có chất lượng cao vào biên chế.

Bốn là, một số nơi chưa thật sự quan tâm tiếp nhận, sử dụng, bố trí việc làm; tính chủ động chưa cao, còn tình trạng đăng ký nhu cầu nhưng không đồng ý tiếp nhận đối tượng thu hút khi được cơ quan có thẩm quyền phân bổ. Một số cơ quan, đơn vị chưa chú trọng bồi dưỡng nâng cao năng lực, đối tượng được cử chưa phù hợp, làm giảm hiệu quả bồi dưỡng; thụ động, miễn cưỡng tiếp nhận, tuyển dụng học viên đề án và đối tượng thu hút, nhất là trong các cơ quan hành chính.

Năm là, một số trường hợp chưa thật sự gắn bó với công việc, có tâm lý thăm dò, thử việc, suy bì, so sánh mức lương và chưa thực sự an tâm công tác nên xin thôi việc hoặc xin chuyển đến cơ quan khác có cơ hội thăng tiến hơn. Một số đối tượng không thực hiện đúng cam kết, kết quả học tập không đạt yêu cầu, cá biệt vi phạm pháp luật nước sở tại.

Sáu là, điều kiện và môi trường làm việc đối với một số ngành còn khó khăn; chưa đáp ứng yêu cầu phát huy được kiến thức chuyên môn đã được đào tạo. Việc phối hợp quản lý và thực hiện chính sách, chế độ chưa thực sự đồng bộ, chặt chẽ, khiến nhân lực được đào tạo và thu hút chưa yên tâm công tác.

Nâng cao hiệu quả chính sách thu hút nhân tài của thành phố Đà Nẵng thời gian tới

Mục tiêu của thành phố Đà Nẵng là phấn đấu đạt 42% nhân lực chất lượng cao trên tổng nguồn nhân lực và tầm nhìn đến năm 2045 phấn đấu đạt 50%(5). Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24/01/2019 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng nêu rõ mục tiêu đến năm 2030, Đà Nẵng sẽ trở thành một trung tâm kinh tế - xã hội lớn, trung tâm tài chính, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Do đó, thu hút nhân tài, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên và lâu dài, cần được thành phố quan tâm đầu tư hơn nữa theo đúng tinh thần chiến lược quốc gia về thu hút, trọng dụng nhân tài ban hành theo Quyết định số 899/QĐ-TTg ngày 31/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ.

Để đạt được mục tiêu, nhiệm vụ nêu trên, thành phố Đà Nẵng cần chú trọng thực hiện các giải pháp sau:

Một là, cần xây dựng cụ thể chính sách và điều kiện để thu hút, sử dụng, phát huy tối đa nguồn nhân lực chất lượng cao nhằm phát triển vươn tầm khu vực. Các chính sách thu hút, đãi ngộ và trọng dụng nhân tài không chỉ khoanh vùng trong các sở, ngành, quận, huyện, mà cần có độ “mở”, liên thông từ các cơ quan Trung ương, các trường đại học để khai thác, phát huy tiềm năng của đội ngũ trí thức.

Hai là, bổ sung đối tượng thu hút là chuyên gia có uy tín đến làm việc ngắn hạn hoặc bán thời gian tại các cơ quan, đơn vị trực thuộc thành phố Đà Nẵng để phục vụ các chương trình, dự án nghiên cứu cụ thể của thành phố.

Ba là, xây dựng hệ thống thông tin dữ liệu tuyển dụng của thành phố. Có thể xây dựng một website liệt kê tất cả các vị trí việc làm dự kiến cần tuyển dụng, kèm theo khung năng lực và bản mô tả công việc. Website có chức năng nhận hồ sơ liên tục từ ứng viên và phân bổ về từng cơ quan để giúp tìm được những ứng viên phù hợp nhất cho từng vị trí việc làm và khiến hình ảnh của khu vực công tại thành phố Đà Nẵng năng động, hấp dẫn hơn đối với đội ngũ trí thức trẻ.

Bốn là, tăng cường đầu tư cho giáo dục đào tạo, giáo dục nghề nghiệp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Phát triển hệ thống trường đại học, cao đẳng của thành phố và các cơ sở đào tạo liên doanh, liên kết với nước ngoài trên địa bàn thành phố. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia đào tạo, nhất là liên kết sử dụng cơ sở vật chất của doanh nghiệp tham gia đào tạo và đặt hàng đào tạo. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tăng cường liên kết đào tạo, đặc biệt là liên kết với các cơ sở có uy tín và chất lượng của nước ngoài, các tập đoàn vừa đào tạo, vừa thực hành ở nước ngoài.     

Năm là, các sở, ngành cần phối hợp trong việc xây dựng cơ chế, chính sách công khai, linh hoạt và phù hợp nhằm thu hút, tập hợp đội ngũ trí thức trẻ về làm việc tại các cơ quan, đơn vị thuộc thành phố. Đồng thời, lập ra các kênh tương tác để ghi nhận các ý kiến đóng góp của đội ngũ này và có những phản hồi kịp thời để thông tin, giới thiệu những nội dung liên quan.

Sáu là, bố trí, phân công công việc phù hợp với năng lực, sở trường đối với nhân lực được thu hút, đào tạo; rà soát, bố trí lại các vị trí công tác phù hợp với ngành nghề đào tạo và năng lực sở trường. Đổi mới chế độ đãi ngộ, vinh danh dựa trên công trạng, tương xứng với thành tích, đóng góp để giữ chân người tài. Xây dựng cơ chế đánh giá thành tích trên cơ sở hiệu quả công việc để tạo động lực, khích lệ sức sáng tạo của đối tượng thu hút. Tăng cường kênh thông tin giữa lãnh đạo thành phố và đối tượng thu hút.

Bảy là, đẩy mạnh bồi dưỡng ngắn hạn và chuyên sâu mang tính ứng dụng cao và giải quyết các vấn đề thực tiễn của thành phố. Chỉ cử đi đào tạo sau đại học tại nước ngoài với điều kiện ngành nghề phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của thành phố và yêu cầu quy hoạch đào tạo cán bộ. Phân luồng đào tạo, bồi dưỡng, bố trí và sử dụng cán bộ để phát triển thành những chuyên gia, cán bộ đầu ngành trong tương lai. 

Thu hút nhân tài là chính sách rất quan trọng để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; nhất là trong giai đoạn thế giới đang có xu hướng chuyển sang nền kinh tế tri thức, chuyển đổi số thì nguồn lực con người càng trở thành động lực chủ yếu của sự phát triển nhanh và bền vững. Chính sách thu hút nhân tài của thành phố Đà Nẵng trong thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực; song cần tiếp tục đổi mới để có hiệu quả cao hơn trong thời gian tới./.

-------------

Ghi chú:

(1) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQG-ST, H.2021, tr.167.

(2),(3),(4) Anh Cao, Thành phố Đà Nẵng: Thực tiễn thực hiện chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài trong khu vực công, https://www.moha.gov.vn. Cập nhật ngày 28/12/2020.

(5) Võ Văn Dũng, Đà Nẵng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, https://cadn.com.vn. Cập nhật ngày 08/10/2022.

Tài liệu tham khảo:

1. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, NxbCTQG-ST, H.2011.

2. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, NxbNxb.CTQG-ST, H.2011.

3. Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng, Quyết định số 17/2010/QĐ-UBND ngày 18/6/2010 của Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng ban hành quy định về việc tiếp nhận, bố trí công tác và chính sách ưu đãi đối với những người tự nguyện đến làm việc tại các cơ quan, đơn vị thuộc Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng, Đà Nẵng 2010.

4. Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng, Kế hoạch số 172/KH-UBND ngày 29/9/2022 về triển khai Đề án Đào tạo, bồi dưỡng, tạo nguồn cán bộ và thu hút, trọng dụng người có tài năng để phát triển nhân lực khu vực công đến năm 2030, Đà Nẵng 2022.

Lê Thị Ngọc Hoa - Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng