Phong trào thi đua yêu nước và công tác nhân rộng điển hình tiên tiến - kết quả đạt được và phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tới

TÌNH HÌNH TRIỂN KHAI PHONG TRÀO THI ĐUA YÊU NƯỚC VÀ CÔNG TÁC NHÂN RỘNG ĐIỂN HÌNH TIÊN TIẾN THỜI GIAN QUA

Các phong trào thi đua do Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng Thi đua - Khen thưởng Trung ương phát động 

Thứ nhất, phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2011-2020 và giai đoạn 2021-2025 đã trở thành phong trào trọng tâm, nòng cốt trong các phong trào thi đua yêu nước của cả nước và thực sự đi vào cuộc sống, có sức lan tỏa sâu rộng, huy động được sự tham gia của cả hệ thống chính trị, sự vào cuộc của các cấp, các ngành, cùng với sự hưởng ứng tích cực và quyết tâm thi đua xây dựng nông thôn mới của các tầng lớp nhân dân, mang lại hiệu quả thiết thực, làm thay đổi căn bản diện mạo nông thôn, góp phần nâng cao đời sống cho người dân. 

Thứ hai, phong trào thi đua “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” giai đoạn 2016-2020 và phong trào “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” giai đoạn 2021-2025 đã khơi dậy và huy động được sự chung tay của cả hệ thống chính trị, các ngành, các cấp, các địa phương, khuyến khích sự chủ động và phát huy nội lực từ cơ sở, của từng người dân. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ở khu vực nông thôn, nhất là khu vực nông thôn miền núi, vùng đồng bào dân tộc có sự thay đổi rõ rệt; đời sống vật chất và tinh thần của người nghèo được cải thiện nhiều hơn, góp phần tích cực trong thực hiện mục tiêu giảm nghèo của cả nước. Kết quả giảm nghèo ở nước ta thời gian qua tiếp tục được các tổ chức hợp tác phát triển, cộng đồng quốc tế ghi nhận và đánh giá cao.

Thứ ba, phong trào thi đua “Doanh nghiệp Việt Nam hội nhập và phát triển” đã thực hiện “03 hỗ trợ”, “05 đồng hành” cùng doanh nghiệp, doanh nhân; nhiều giải pháp hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh được triển khai tích cực, đặc biệt trong điều kiện rất khó khăn trước tác động, ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19, Nhà nước đã dành nhiều nguồn lực, thực hiện nhiều biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn; giảm, giãn thuế, phí, lệ phí; hỗ trợ lãi suất tín dụng. Các doanh nghiệp tích cực, nỗ lực vượt qua khó khăn, phát triển sản xuất kinh doanh, đầu tư trang thiết bị hiện đại, thu hút vốn đầu tư và đẩy mạnh xuất khẩu. Tinh thần khởi nghiệp lan tỏa rộng rãi, xu hướng phát triển các mô hình kinh doanh dựa trên đổi mới, sáng tạo diễn ra sôi động; đã hình thành, phát triển một số tập đoàn kinh tế tư nhân và ứng dụng khoa học, công nghệ có thương hiệu và năng lực cạnh tranh, từng bước khẳng định vị thế của doanh nghiệp Việt Nam trong khu vực và quốc tế.

Thứ tư, phong trào thi đua “Cán bộ, công chức, viên chức thi đua thực hiện văn hóa công sở” giai đoạn 2019-2025 gắn với đẩy mạnh việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” đã tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, sâu rộng trong việc nâng cao ý thức tự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp, văn hóa công sở và nêu cao tinh thần đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, qua đó hình thành phong cách ứng xử, lề lối làm việc chuẩn mực trong thực thi nhiệm vụ, tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính. Phong trào đã mang lại hiệu quả tích cực trên nhiều lĩnh vực cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số, mô hình “một cửa”, “một cửa liên thông”, dịch vụ công trực tuyến... góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Thứ năm, phong trào thi đua “Cả nước đoàn kết, chung sức, đồng lòng thi đua phòng, chống và chiến thắng đại dịch COVID-19” đã được triển khai sâu rộng, phát huy được tinh thần đoàn kết, sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân, tập trung cao nhất mọi nguồn lực thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch COVID-19. Thông qua phong trào thi đua đã xuất hiện các tấm gương “người tốt, việc tốt” thể hiện trách nhiệm với xã hội, với cộng đồng; tinh thần tương thân, tương ái lan tỏa rộng khắp trong toàn xã hội, mang lại sức mạnh và niềm tin tất thắng, là nhân tố quan trọng góp phần vào thành công của “cuộc chiến” phòng, chống dịch COVID-19 trên phạm vi cả nước. 

Thứ sáu, phong trào “Đẩy mạnh phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí”. Với tinh thần “càng khó khăn, càng ra sức thi đua”, các bộ, ban, ngành, địa phương đã tập trung nghiên cứu đổi mới cơ chế, chính sách; hoàn thiện thể chế, quy hoạch, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước để huy động và sử dụng hợp lý, hiệu quả các nguồn lực phát triển kết cấu hạ tầng; tập trung đầu tư, triển khai, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, nhất là các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia, quy mô lớn, tăng cường kết nối vùng, liên vùng, khu vực, quốc tế và các nhiệm vụ được giao. 

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Thi đua - Khen thưởng Trung ương phát biểu tại Lễ phát động phong trào thi đua “Đẩy mạnh phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí”, ngày 18/11/2022. Ảnh minh họa

Các phong trào thi đua của bộ, ban, ngành, địa phương

Cùng với các phong trào thi đua do Thủ tướng Chính phủ phát động, hàng năm các bộ, ban, ngành, địa phương đã phát động và triển khai các phong trào thi đua nhằm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị, phục hồi và phát triển kinh tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh, xây dựng Đảng gắn với việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Chủ đề, nội dung thi đua phong phú, thiết thực, hình thức đa dạng đã tạo không khí thi đua sôi nổi trên các vùng, miền, được các cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương và các tầng lớp nhân dân tích cực hưởng ứng, tham gia. 

Phong trào thi đua phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh được các bộ, ban, ngành, địa phương chú trọng phát động, tạo không khí thi đua sôi nổi trên khắp cả nước. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức chính trị - xã hội các cấp duy trì và nâng cao chất lượng các cuộc vận động, các phong trào thi đua thiết thực, hiệu quả trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, được đông đảo đoàn viên, hội viên tham gia. Các phong trào thi đua, các cuộc vận động đã thực sự đi vào cuộc sống, được các tầng lớp nhân dân hưởng ứng tích cực, góp phần động viên, khơi dậy tinh thần lao động, học tập sáng tạo, nâng cao tinh thần đoàn kết gắn bó trong cộng đồng xã hội. Trong công tác xây dựng Đảng, các phong trào thi đua hướng vào việc thực hiện các chủ trương lớn, như xây dựng, chỉnh đốn Đảng; đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng; “Xây dựng tổ chức cơ sở Đảng trong sạch, vững mạnh”; “Dân vận khéo” gắn với nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của  các cấp ủy, tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên. 

Thông qua các phong trào thi đua, từng cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đã phấn đấu lao động sáng tạo, tích cực học tập nâng cao trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ, tích cực tham mưu cho các cấp ủy đảng, chính quyền trong công tác xây dựng đảng, quản lý nhà nước, quản lý ngành. Đồng thời, chủ động tham mưu, đề xuất hoàn thiện thể chế, chính sách, các chương trình, đề án, chiến lược để góp phần thực hiện thắng lợi các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của bộ, ban, ngành, địa phương và đất nước. Các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, bảo vệ môi trường, phòng, chống dịch bệnh, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân, với những nội dung, khẩu hiệu hành động cụ thể, thiết thực. Ở mỗi ngành, mỗi lĩnh vực đều có những cách làm cụ thể, sáng tạo, phù hợp, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ chính trị của mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương. 

Nội dung thi đua bao trùm trên các lĩnh vực của đời sống xã hội như thi đua phát triển kinh tế - xã hội; thi đua phòng, chống dịch COVID-19; thi đua xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh; thi đua xây dựng và phát triển văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân; thi đua xây dựng đời sống văn hóa và các phong trào trên các lĩnh vực giáo dục, khoa học và công nghệ, y tế, an sinh xã hội, đền ơn đáp nghĩa... đã phát huy hiệu quả trong cổ vũ, động viên, nâng cao ý thức trách nhiệm đối với cộng đồng và xã hội của mỗi đơn vị, tổ chức, cá nhân, góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị của các ngành, đơn vị, địa phương. Cùng với các phong trào thi đua thường xuyên, các bộ, ban, ngành, địa phương tích cực đẩy mạnh phát động và triển khai các phong trào thi đua chuyên đề, theo đợt trên các lĩnh vực của đời sống xã hội như đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, xây dựng nông thôn mới, cải cách hành chính, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, thu hút đầu tư, bảo vệ môi trường, an sinh xã hội, an ninh, quốc phòng để giải quyết các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm.  

Tuyên truyền, phát hiện, biểu dương, tôn vinh, nhân rộng điển hình tiên tiến 

Công tác truyền thông đối với các phong trào thi đua, biểu dương, tôn vinh, nhân rộng điển hình tiên tiến được tập trung chỉ đạo và có chuyển biến rõ rệt. Trọng tâm là tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương của Đảng và pháp luật thi đua, khen thưởng. Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương (Bộ Nội vụ) đã phối hợp với các bộ, ban, ngành, địa phương và các cơ quan truyền thông trong việc tuyên truyền, biểu dương các gương điển hình tiên tiến, như: phối hợp với các cơ quan tuyên truyền xây dựng chuyên trang, chuyên mục, tăng thời lượng đưa tin tuyên truyền gương “người tốt, việc tốt”, xây dựng nội dung chuyên đề về thi đua, khen thưởng; đồng thời, giới thiệu hàng nghìn tập thể, cá nhân điển hình cho các cơ quan thông tấn, báo chí để tuyên truyền, biểu dương, tôn vinh. 

Các bộ, ban, ngành, địa phương tổ chức nhiều hoạt động kịp thời động viên, khích lệ và nhân rộng các điển hình, thông qua tổ chức hội nghị biểu dương, tôn vinh; tổ chức gặp mặt, nói chuyện, giao lưu với các điển hình tiên tiến; tổ chức các cuộc thi viết về gương người tốt, việc tốt; xuất bản tạp chí, tập san, chuyên đề giới thiệu các điển hình tiên tiến, sáng tác ca khúc về thi đua... qua đó tiếp tục động viên các tầng lớp nhân dân hăng hái thi đua, vượt qua khó khăn, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ. Các cơ quan thông tấn, báo chí trong cả nước tích cực đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, biểu dương các điển hình, gương người tốt, việc tốt; xây dựng nhiều chương trình, chuyên mục chất lượng, chuyên sâu, chú trọng phát hiện và nhân rộng điển hình tiên tiến từ cơ sở và trong các phong trào thi đua, tạo sức lan tỏa sâu rộng. 

Trên cơ sở Luật Thi đua, khen thưởng và các văn bản hướng dẫn thi hành, các bộ, ban, ngành, địa phương đã tổ chức thực hiện công tác khen thưởng đảm bảo chính xác, kịp thời, bám sát các quy định về đối tượng, điều kiện, tiêu chuẩn và bảo đảm trình tự, thủ tục, hồ sơ đúng quy định theo tinh thần cải cách thủ tục hành chính. Công tác khen thưởng đã kịp thời phục vụ các nhiệm vụ chính trị của đất nước, của bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương và địa phương, kịp thời ghi nhận, động viên, cổ vũ phong trào thi đua yêu nước. Nhìn chung, công tác tuyên truyền, nhân điển hình tiên tiến đã góp phần nâng cao và phát huy giá trị nền tảng tinh thần của các phong trào thi đua yêu nước, tinh thần cần cù lao động sáng tạo, ý chí tự lực tự cường của các tầng lớp nhân dân trong cả nước. 

NHỮNG KẾT QUẢ NỔI BẬT TRONG THỜI GIAN QUA VÀ PHƯƠNG HƯỚNG, NHIỆM VỤ TRONG THỜI GIAN TỚI

Những kết quả nổi bật

Các phong trào thi đua yêu nước và phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến trong từng thời kỳ phát triển của đất nước đã gắn với yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, từ các phong trào thi đua đã xuất hiện nhiều gương điển hình tiên tiến, được phát hiện, bồi dưỡng, tôn vinh và lan tỏa trong cộng đồng, xã hội. Đó là những tập thể, cá nhân tiêu biểu, dám nghĩ, dám làm, tìm tòi cái mới, từ thực tiễn lao động, học tập, công tác, chiến đấu, sinh hoạt hàng ngày mà sáng tạo nên những mô hình, cách làm mới hoặc điều chỉnh, cải tiến mô hình, cách làm cũ để đem lại kết quả, năng suất, hiệu quả cao trong công việc; các điển hình tiên tiến hòa quyện với thực tiễn lao động sáng tạo của quần chúng nhân dân, với những cách làm hay, mô hình mới, thể hiện tính tích cực và sáng tạo của quần chúng trong lao động sản xuất, học tập, công tác, chiến đấu… Việc thực hiện đồng bộ bốn khâu: phát hiện, bồi dưỡng, tổng kết, nhân điển hình tiên tiến đã, đang và sẽ là động lực thúc đẩy phong trào thi đua liên tục phát triển.

Các cấp ủy, tổ chức đảng, lãnh đạo chính quyền các cấp đã nhận thức sâu sắc hơn về ý nghĩa và tầm quan trọng của các phong trào thi đua yêu nước và phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến; qua đó đẩy mạnh đổi mới phương pháp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức phong trào thi đua và phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến, coi đó là một trong những động lực quan trọng để thực hiện nhiệm vụ chính trị, công tác chuyên môn. Một số bộ, ban, ngành, địa phương đã xây dựng kế hoạch, chương trình phối hợp để triển khai công tác nhân rộng điển hình tiên tiến; kịp thời động viên, khích lệ và nhân rộng các điển hình, thông qua nhiều hình thức đa dạng, thiết thực, phù hợp. Các điển hình tiên tiến và việc phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến đã góp phần nâng cao và phát huy tinh thần lao động cần cù, sáng tạo, ý chí tự lực, tự cường của các tầng lớp nhân dân; phần lớn các điển hình tiên tiến được Đảng, Nhà nước tuyên dương và tặng thưởng các hình thức khen thưởng cao quý đều phát huy tốt truyền thống, giữ vững thành tích, không ngừng tiến bộ và vươn lên đạt thành tích cao hơn, là tấm gương để cổ vũ các nhân tố mới, điển hình mới.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng các điển hình tiên tiến còn một số vướng mắc, bất cập như: công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện ở một số nơi chưa được quan tâm đúng mức; thực hiện chưa đồng bộ ở các cấp, các ngành; chưa xác định phương pháp thực hiện cụ thể, nhiều nơi chỉ dừng ở việc tuyên dương, chưa thực sự giúp mọi người học tập, phấn đấu vươn lên; tác dụng của một số điển hình, hiệu quả nhân rộng và tính lan tỏa chưa cao; công tác sơ kết, đánh giá chưa được thực hiện thường xuyên, chưa tạo được động lực thúc đẩy các phong trào thi đua… Những điều đó làm ảnh hưởng đến hiệu quả của phong trào thi đua và công tác khen thưởng, chưa tạo động lực mạnh mẽ cho các tập thể, cá nhân phấn đấu, noi theo.

Phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tới

Một là, tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về thi đua, khen thưởng, nâng cao nhận thức và tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, chính quyền và người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị về vai trò, tác dụng của phong trào thi đua và công tác khen thưởng, như Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Nhiều khó khăn lại càng nhiều thắng lợi. Càng thắng lợi, càng phải thi đua, càng thi đua, càng mau thắng lợi”(2). Để huy động được sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc vượt qua mọi khó khăn, thách thức, cần quán triệt phương châm: thi đua, khen thưởng xuất phát từ Nhân dân; Nhân dân vừa là trung tâm, vừa là chủ thể của phong trào thi đua; mọi chính sách phải hướng tới Nhân dân, vì lợi ích của Nhân dân, của đất nước. Đẩy mạnh truyền thông, nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến, thực hiện tuyên truyền bằng nhiều hình thức, phương pháp đa dạng, sát thực, kết hợp giữa hình thức truyền thống với hình thức trực tuyến, sử dụng công nghệ hiện đại để các nội dung tuyên truyền điển hình tiên tiến có sức lan tỏa, tạo khí thế thi đua sôi nổi giữa các tập thể, cá nhân với các điển hình tiên tiến.

Hai là, đổi mới phong trào thi đua theo hướng hiệu quả, thiết thực, với tinh thần: đoàn kết, kỷ cương, chủ động thích ứng, an toàn hiệu quả, phục hồi phát triển và bám sát nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị; các mục tiêu, chỉ tiêu, định hướng phát triển kinh tế - xã hội đã đề ra tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các văn bản chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, Nghị quyết đại hội đảng và văn bản chỉ đạo của chính quyền các cấp. Phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị, lực lượng vũ trang và các tầng lớp nhân dân trong các phong trào thi đua yêu nước, đặc biệt là các phong trào thi đua do Thủ tướng Chính phủ phát động. Đảm bảo tinh thần phân cấp, bám sát cơ sở, nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu để phát hiện, khen thưởng và đề nghị khen thưởng kịp thời, chính xác.

Ba là, nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng thông qua việc tham mưu hoàn thiện pháp luật về thi đua, khen thưởng để tạo cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ nhằm thúc đẩy phong trào thi đua yêu nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân. Nâng cao chất lượng công tác khen thưởng đảm bảo đúng quy định, đúng đối tượng, công khai, minh bạch, dân chủ, khách quan, kịp thời, có tác dụng động viên, giáo dục, nêu gương. Thực hiện nghiêm pháp luật về thi đua, khen thưởng, nhất là trong việc bình xét và thực hiện quy trình, thủ tục xét tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng. Chú trọng thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách, pháp luật về thi đua, khen thưởng, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện chuyển đổi số, đơn giản hóa quy trình, thủ tục hành chính trong công tác thi đua, khen thưởng, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính./.

------------

Ghi chú:

(1) Bộ Chính trị, Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 07/4/2014 về tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng.

(2) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 7, Nxb CTQG-ST, H.2011, tr.556.

TS Phạm Đức Toàn - Phó Trưởng ban Ban Thi đua Khen thưởng Trung ương, Bộ Nội vụ

tcnn.vn