Tăng cường giáo dục, rèn luyện đảng viên để xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh

Do đó, tăng cường giáo dục, rèn luyện đảng viên có ý nghĩa rất quan trọng, nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên một cách hiệu quả, góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng hiện nay.

Công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên là nhiệm vụ vừa cơ bản, lâu dài, vừa cấp bách để xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị 

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Để lãnh đạo cách mạng Đảng phải mạnh. Đảng mạnh là do chi bộ tốt, chi bộ tốt là do đảng viên đều tốt”(1). Đảng ta yêu cầu phải thường xuyên: “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên”(2). Công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên do đó có vị trí, vai trò rất quan trọng để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, hùng cường, thịnh vượng, hội nhập quốc tế sâu rộng. Đảng viên là người trực tiếp lĩnh hội chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, là người tuyên truyền, vận động và là cầu nối giữa Đảng với Nhân dân. Nghị quyết của Đảng có đi vào thực tiễn cuộc sống hay không phụ thuộc rất lớn vào năng lực tổ chức thực hiện và phẩm chất đạo đức, lối sống và uy tín của mỗi đảng viên. 

Trong điều kiện Đảng cầm quyền, lãnh đạo toàn diện đất nước, đảng viên giữ những vị trí quan trọng trong các cơ quan của Đảng và Nhà nước rất dễ rơi vào chủ nghĩa cá nhân, lợi ích nhóm, cục bộ, địa phương, đặc biệt là quan liêu, xa dân, tham nhũng, tiêu cực, tha hóa về đạo đức, lối sống. Do đó, việc giáo dục, rèn luyện đảng viên luôn được Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng, xem đây là nhiệm vụ vừa mang tính cấp bách, vừa lâu dài để xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạng, xứng đáng “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”. 

Giáo dục, rèn luyện đảng viên là tổng thể những cách thức, biện pháp của cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì các cơ quan Đảng và hệ thống chính trị các cấp như tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, nêu gương và xử lý kỷ luật, nhằm nâng cao ý thức tự giác chấp hành chủ trương, đường lối và quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Theo đó, nội dung giáo dục, rèn luyện đảng viên là giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; kiên định với mục tiêu, lý tưởng cách mạng; có bản lĩnh chính trị vững vàng, không dao động, không vào hùa với quan điểm, sai trái phản động; những nguyên lý về xây dựng Đảng kiểu mới mang bản chất giai cấp công nhân của chủ nghĩa Mác - Lênin; phẩm chất đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng Việt Nam, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng của các thế lực thù địch, phản động trong và ngoài nước; yêu cầu, nhiệm vụ phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, hùng cượng, thịnh vượng… 

Trên cơ sở đó, mỗi đảng viên, nhất là đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý phải nhận thức rõ ý thức, trách nhiệm của mình đối với nơi sinh hoạt Đảng, không ngừng phấn đấu tu dưỡng, rèn luyện về mọi mặt, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Nghị quyết số 21-NQ/TW nêu rõ quan điểm chỉ đạo: “Xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, lâu dài, liên tục, là trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên, góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng”(3).

Những năm qua, tổ chức đảng các cấp luôn quan tâm, chú trọng và có nhiều nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục, rèn luyện đảng viên trở thành người “vừa hồng”, “vừa chuyên” của Đảng. Công tác quán triệt, học tập nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị được tuyên truyền, phổ biến đến tất cả đảng viên; trong sinh hoạt đảng luôn phát huy dân chủ, trí tuệ tập thể, nêu cao tinh thần đoàn kết, thống nhất về nhận thức, hành động trong toàn đơn vị; công tác kiểm tra, giám sát đảng viên được cấp ủy, tổ chức đảng thực hiện nghiêm theo đúng quy định, hướng dẫn của Đảng, nhất là đối với đảng viên có dấu hiệu vi phạm. 

Các cấp ủy, tổ chức đảng đã lồng ghép nội dung đánh giá, nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ của đảng viên với việc kịp thời biểu dương, khích lệ đảng viên thực hiện tốt nhiệm vụ. Phân công, giao nhiệm vụ cho các đồng chí trong cấp ủy theo dõi, giúp đỡ đảng viên thực hiện nhiệm vụ được phát huy; đặc biệt công tác dự báo, nắm tình hình tư tưởng của đảng viên trong công việc, cuộc sống được tiến hành thường xuyên, có trọng tâm, trọng điểm; hàng năm triển khai cho đảng viên viết bản cam kết tu dưỡng học tập, rèn luyện theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh sát với tình hình, chức trách, nhiệm vụ được giao… Qua đó, giúp cho cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những biểu hiện tiêu cực. Việc quan tâm, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của đảng viên được cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu coi trọng, tạo động lực, ý chí, niềm tin cho đảng viên yên tâm công tác. Nghị quyết số 21-NQ/TW đánh giá: “Phần lớn đội ngũ đảng viên luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, có ý thức rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, tự phê bình và phê bình, tiên phong, gương mẫu, xây dựng mối quan hệ mật thiết với nhân dân”(4). 

Tuy nhiên, công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên của một số cấp ủy, tổ chức đảng các cấp còn có hạn chế, bất cập, đó là chưa coi trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng; một số nơi buông lỏng công tác giáo dục, rèn luyện, quản lý đảng viên; những giải pháp giáo dục, rèn luyện đảng viên của một số cấp ủy, tổ chức đảng chưa toàn diện, thiếu đồng bộ, chưa quản lý được các mối quan hệ của đảng viên ở nơi cư trú… dẫn đến một số đảng viên vi phạm pháp luật. Mặt khác, tính chiến đấu trong tự phê bình và phê bình của một số cấp ủy, tổ chức đảng còn yếu, còn có biểu hiện nể nang, né tránh, ngại va chạm; công tác kiểm tra, giám sát chưa được tiến hành thường xuyên, có trọng tâm, trọng điểm; một số đảng viên thiếu ý thức, động cơ phấn đấu vươn lên trong công việc, cuộc sống, không “tự soi”, “tự sửa” thái độ, hành vi của mình đúng với chuẩn mực đạo đức truyền thống tốt đẹp dân tộc, quy định nơi làm việc và địa bàn cư trú. Những hạn chế nêu trên, đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ cần tăng cường giáo dục, rèn luyện đảng viên để xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.

Những hạn chế, yếu kém có nguyên nhân khách quan và chủ quan, song nguyên nhân cơ bản là do một số cấp ủy, tổ chức đảng nhận thức chưa sâu sắc, đầy đủ tầm quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị để đề ra những chủ trương, biện pháp sát hợp đối với việc giáo dục, rèn luyện đảng viên thuộc quyền quản lý; công tác kiểm tra, giám sát, xử lý kỷ luật đối với một số đảng viên còn thiếu quyết liệt, chưa đủ sức răn đe, cảnh báo; quy chế, quy định về giáo dục, rèn luyện và quản lý đảng viên có những chỗ còn chưa hợp lý, còn có những sơ hở để cho đảng viên dễ vi phạm. Bên cạnh đó, do sự phối hợp giữa các tổ chức, lực lượng trong hệ thống chính trị trong giáo dục, rèn luyện, quản lý đảng viên chưa đồng bộ, phù hợp; một bộ phận đảng viên thiếu tu dưỡng rèn luyện về bản lĩnh, đạo đức, lối sống, không chiến thắng được bản thân nên dễ bị kẻ xấu lợi dụng, mua chuộc. 

Tăng cường giáo dục, rèn luyện đảng viên để xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh 

Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức và trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên về tầm quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.  

Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp để thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu, nhiệm vụ của Nghị quyết Đại hội cấp trên và nghị quyết đại hội cấp mình đã xác định. Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho đảng viên, làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối lãnh đạo của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước thực sự lan tỏa vào suy nghĩ, hành động của đảng viên; xây dựng động cơ, thái độ, trách nhiệm cao cho đảng viên trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, không ngại khó, ngại khổ, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ khi được tổ chức phân công; giáo dục, rèn luyện đảng viên nhận thức rõ những phẩm chất cao quý của người đảng viên.

Cần phát huy mạnh mẽ hơn nữa phẩm chất đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đặt lợi ích của Đảng, của đất nước lên trên hết, trước hết. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng, làm cho mỗi cán bộ, đảng viên thấy rõ bổn phận và trách nhiệm của mình, luôn vững vàng trước khó khăn, thách thức và không bị cám dỗ tiền tài, vật chất, danh vọng”(5). Tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ tư khóa XII, khóa XIII về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, gắn với việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Công tác này cũng gắn với tuyên truyền các chỉ thị, quy định của Đảng về nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong thời kỳ mới; trách nhiệm nêu gương của đảng viên, đặc biệt là người đứng đầu cơ quan, đơn vị; tuyên truyền, giáo dục cho đảng viên nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng trước âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng của các thế lực thù địch, phản động bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng; tự mình bảo vệ mình, xây dựng nội bộ cơ quan, đơn vị, địa phương đoàn kết, thống nhất về ý chí, hành động. 

Hai là, thường xuyên nâng cao chất lượng đấu tranh tự phê bình và phê bình trong đảng viên. 

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Phê bình và tự phê bình là vũ khí rất cần thiết và sắc bén, nó giúp ta sửa chữa sai lầm và phát triển ưu điểm”(6). Đảng ta nêu rõ: “Tự phê bình và phê bình ở không ít nơi còn hình thức, tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm còn diễn ra ở nhiều nơi”(7). Với tinh thần này, cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì ở cơ quan Đảng và Nhà nước phải thường xuyên đổi mới phương thức lãnh đạo, nêu cao tinh thần đoàn kết trong nội bộ, thực hành dân chủ, duy trì nghiêm các nguyên tắc trong sinh hoạt đảng; mọi công việc của cơ quan, đơn vị, địa phương phải được công khai, minh bạch, nhất là công tác cán bộ, tài chính có liên quan đến nhiệm vụ chung. 

Mỗi đảng viên cần phát huy tốt ý thức, trách nhiệm chính trị khi tham gia đóng góp vào dự thảo nghị quyết các cấp với thái độ chân thành, thẳng thắn, không bao che, đổ lỗi cho người khác; mỗi đảng viên phải là tấm gương để mọi người học tập, làm theo. Tuyệt đối không lợi dụng tự phê bình và phê bình để đấu đá nội bộ, phe cánh, trù dập, hạ thấp uy tín, danh dự gây mất đoàn kết nội bộ, ảnh hưởng đến kết quả thực hiện nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, địa phương. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Phê bình phải có thái độ thành khẩn, tính chất xây dựng. Không nên phê bình ẩu, phê bình suông. Khi phê bình cần phải xét nguyên nhân của khuyết điểm, phải cân nhắc ưu điểm, phải đề ra cách sửa chữa”(8).

Ba là, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần tích cực, chủ động xác định chuẩn đạo đức cách mạng để đảng viên phấn đấu tu dưỡng, rèn luyện về mọi mặt.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định: “Xây dựng các chuẩn mực đạo đức làm cơ sở cho cán bộ, đảng viên tự điều chỉnh hành vi ứng xử trong công việc hàng ngày”(9). Trên cơ sở nghị quyết của Đảng và pháp luật của Nhà nước, cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu các cấp cần tích cực, chủ động xác định chuẩn mực đạo đức cách mạng trong công việc, cuộc sống để mỗi cán bộ soi chiếu vào đó hành động; những chuẩn mực đạo đức cách mạng là những căn cứ, tiêu chí quan trọng để đảng viên đối chiếu, so sánh với chức trách, nhiệm vụ được giao và chất lượng hoàn thành công việc ở mức độ nào để từng bước điều chỉnh suy nghĩ, thái độ, hành vi của mình phù hợp. Đó là cơ sở, tiền đề quan trọng để đánh giá, sắp xếp, bổ nhiệm đảng viên ở những vị trí lãnh đạo, quản lý cao hơn, đưa vào nguồn phát triển. Xác định chuẩn đạo đức cách mạng là động cơ, ý chí quyết tâm trong thực hiện nhiệm vụ; thái độ thân thiện, hòa đồng, gắn bó với cơ quan, đơn vị; nhiệt tình, trách nhiệm khi thực hiện nhiệm vụ được giao; biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến đóng góp của cấp trên, đồng chí, đồng đội của mỗi đảng viên, nêu cao tinh thần đoàn kết. Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi đảng viên phải quán triệt, hiện thực hóa chuẩn mực đạo đức cách mạng thông qua kết quả, hiệu quả thực hiện công việc, nhiệm vụ được giao.  

Bốn là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp đối với đảng viên. 

Văn kiện Đại hội ĐBTQ lần thứ XIII của Đảng xác định: “Tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp để kịp thời phát hiện, ngăn chặn từ xa, từ đầu, giải quyết từ sớm, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn, kéo dài và lan rộng”(10). Vì vậy, cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp cần chủ động xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát đảng viên theo định kỳ và đột xuất kiểm tra, giám sát đảng viên khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm kỷ luật; kiểm tra, giám sát đảng viên phải có trọng tâm, trọng điểm và tạo được sự chuyển biến tích cực về kết quả hoàn thành nhiệm vụ, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh, toàn diện. 

Công tác kiểm tra, giám sát phải khách quan, toàn diện, không lồng ghép ý chí cá nhân; tôn trọng, lắng nghe ý kiến đóng góp của cấp dưới; nội dung kiểm tra, giám sát cần sát với đặc điểm tình hình, những biểu hiện về đạo đức, lối sống và kết quả thực hiện nhiệm vụ của đảng viên; quá trình kiểm tra, giám sát cần có sự phối hợp để bảo đảm chính xác, phù hợp, có tác dụng giáo dục, cảnh tỉnh, răn đe và phòng ngừa đối với đảng viên. Đặc biệt, việc kết luận thanh tra, kiểm tra, giám sát phải chính xác, chỉ ra được ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế để đảng viên kịp thời sửa chữa; phải khách quan, trong sáng vì con người, đặt trong mối quan hệ tổng thể với sự vận động, phát triển của xã hội. Công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng phải kết hợp phòng ngừa với xử lý vi phạm kỷ luật.

Cải tiến, đổi mới phương pháp, quy trình, kỹ năng thực hiện công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng theo hướng chặt chẽ, bài bản, khoa học hơn; trong đó, tập trung vào các cơ chế, biện pháp chủ động phát hiện sớm, phòng ngừa, ngăn chặn từ xa khuyết điểm, vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên. Tăng cường kiểm tra, giám sát tổ chức đảng, người đứng đầu, cán bộ chủ chốt ở những lĩnh vực, địa bàn, vị trí công tác dễ xảy ra tham nhũng, tiêu cực, có nhiều khiếu kiện kéo dài. Xây dựng đội ngũ cán bộ các cơ quan kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, bảo vệ pháp luật có bản lĩnh vững vàng, liêm chính, trung thực, có dũng khí đấu tranh, có kiến thức, kỹ năng chuyên sâu, nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Giáo dục, rèn luyện đảng viên là phương thức lãnh đạo quan trọng của Đảng, cần được tiến hành thường xuyên ở mỗi cấp ủy, tổ chức đảng các cấp nhằm xây dựng cán bộ, đội ngũ đảng viên ngày càng vững mạnh về tư tưởng chính trị, đạo đức, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, tăng thêm uy tín, niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng. Đồng thời, tăng cường giáo dục, rèn luyện đảng viên là nội dung, biện pháp để xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ và phản bác lại những âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng của các thế lực thù địch, phản động; đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, hùng cường, thịnh vượng./. 

------------------

Ghi chú:

(1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 15, Nxb CTQG-ST, H.2011, tr.113. 

(2),(5),(9),(10) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQG-ST, tr.187, tr.184, tr.184, tr.189-190.

(7) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập II, Nxb CTQG-ST, tr.179.  

(3),(4) Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 16/6/2022 Hội nghị Trung ương lần thứ năm, khóa XIII về tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới. 

(6) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 9, Nxb CTQG-ST, H.2011, tr.521.

(8) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 8, Nxb CTQG-ST, H.2011, tr.222. 

PGS.TS Lê Duy Chương - Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng

ThS Nguyễn Hoàng Huy - Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng

tcnn.vn