Triển khai thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng - kết quả bước đầu và giải pháp trong thời gian tới

Đoàn công tác của Bộ Nội vụ do Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà làm Trưởng đoàn làm việc với thành phố Đà Nẵng, ngày 22/6/2022.

Kết quả bước đầu trong triển khai thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng

Thành ủy và UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Đà Nẵng xác định việc thực hiện Nghị quyết số 119/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội là nhiệm vụ rất quan trọng để tiếp tục hoàn thiện bộ máy nhà nước, trong đó có tổ chức chính quyền địa phương, bảo đảm tính thống nhất, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả. Trên cơ sở đó, các cấp, ngành của thành phố đã chủ động phối hợp xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, kế hoạch đảm bảo thực hiện các nội dung của Nghị quyết. Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy đã lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện tốt Nghị quyết số 119/2020/QH14; UBND thành phố và các quận, phường đã triển khai quán triệt nghiêm túc và đẩy mạnh công tác phổ biến, tuyên truyền việc thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị. 

Ủy ban nhân dân các quận, phường kịp thời cụ thể hóa thực hiện các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của UBND thành phố về triển khai thực hiện tổ chức mô hình chính quyền đô thị liên quan đến tổ chức bộ máy, quản lý cán bộ, công chức, viên chức theo Quyết định số 13/2021/QĐ-UBND ngày 16/6/2021 của UBND thành phố quy định về quản lý công chức, viên chức làm việc tại UBND quận, phường trên địa bàn thành phố; Quyết định số 2218/QĐ-UBND ngày 25/6/2021 về số lượng, tên gọi các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận; Quyết định số 15/2021/QĐ-UBND ngày 06/7/2021 ban hành Quy chế làm việc mẫu của UBND quận, phường. Hoàn thành việc xây dựng và ban hành quy chế làm việc của UBND quận, phường; triển khai thực hiện nghiêm túc bộ tiêu chí và quy trình theo dõi, đánh giá kết quả thực hiện thí điểm mô hình tổ chức chính quyền đô thị trên địa bàn thành phố, qua đó từng bước nâng cao năng lực điều hành, phục vụ của UBND quận, phường.

Tính đến nay, toàn thành phố đã hoàn thành 06/12 chuyên đề giám sát đã được Thường trực Thành ủy phê duyệt. Tham gia đóng góp ý kiến vào 48 dự thảo văn bản của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, của chính quyền, sở, ngành thành phố; chủ trì 115 cuộc tiếp xúc cử tri. Trong đó có 10 cuộc tiếp xúc cử tri của Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố; 01 hội nghị tiếp xúc cử tri chuyên đề “Văn nghệ sĩ góp phần phát triển không gian văn hóa công cộng trên địa bàn thành phố” và Chương trình “Cử tri với Hội đồng nhân dân thành phố lần thứ 2” qua đó kịp thời tổng hợp 1.023 ý kiến kiến nghị của cử tri, trong đó có 653 ý kiến cử tri thuộc thẩm quyền giải quyết của thành phố và 246 ý kiến cử tri thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp huyện. Số liệu tiếp xúc cử tri tính từ tháng 12/2021 đến ngày 30/6/2022, bao gồm cả tiếp xúc cử tri của Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố với 114 nội dung ý kiến, kiến nghị.

Việc phát huy tính chủ động, thẩm quyền và chế độ trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu quận, huyện, xã, phường; công tác quản lý điều hành của UBND các quận, huyện, xã, phường ổn định, thông suốt, hiệu quả. Kết quả này giúp tổ chức bộ máy tinh gọn hơn, thủ tục hành chính được cắt giảm, tăng tính chủ động điều hành của chính quyền, tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan hành chính quận, phường; nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước. Công tác thực hiện các nhiệm vụ để triển khai thí điểm mô hình tổ chức chính quyền đô thị đã thực hiện đúng kế hoạch, đảm bảo tiến độ đặt ra, việc chuyển tiếp thực hiện nhiệm vụ giữa hai giai đoạn chưa có vướng mắc, phát sinh lớn làm ảnh hưởng hay cản trở đến công tác quản lý, điều hành của UBND quận, phường.

Công tác bố trí, sắp xếp tổ chức bộ máy, công tác cán bộ khi triển khai thí điểm mô hình tổ chức chính quyền đô thị về cơ bản đã hoàn thành khá tốt. Đối với việc sắp xếp, bố trí các chức danh, tinh giản biên chế phù hợp với trình độ chuyên môn và nguyện vọng của cán bộ. Đến nay, đa số cán bộ được sắp xếp, bố trí lại cơ bản yên tâm công tác và bước đầu thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Về quản lý tài chính, ngân sách, các quận, phường đều được phân bổ dự toán 6 tháng cuối năm 2021 và năm 2022 để thực hiện các nhiệm vụ là đơn vị dự toán ngân sách; đồng thời, bổ sung dự toán theo đề nghị của các quận để thực hiện các nhiệm vụ trong phòng, chống dịch COVID-19; các chính sách an sinh xã hội, hỗ trợ các đối tượng khó khăn; các nhiệm vụ được cấp có thẩm quyền giao theo quy định.

Việc phát triển kinh tế của thành phố Đà Nẵng thời gian qua có sự tăng trưởng mạnh nhưng chưa đồng đều và còn nhiều thách thức, một số lĩnh vực, ngành nghề, doanh nghiệp tiếp tục bị ảnh hưởng do tác động của đại dịch COVID-19 cũng như tác động từ những khó khăn của tình hình kinh tế trong nước và thế giới. Đặc biệt, diễn biến giá xăng, dầu, nguyên vật liệu xây dựng và giá một số mặt hàng thực phẩm tăng cao… tác động nhiều mặt đến đời sống xã hội. Kết quả giải ngân vốn đầu tư công đạt rất thấp so với kế hoạch (chỉ đạt 19% kế hoạch thành phố và 25,2% kế hoạch Quốc hội giao); tình hình thu hút đầu tư nước ngoài đạt thấp, một số công trình trọng điểm của thành phố tuy được chỉ đạo quyết liệt nhưng chưa bảo đảm được tiến độ, do phụ thuộc vướng mắc công tác giải phóng mặt bằng, năng lực nhà thầu và các ban quản lý dự án, vướng mắc của doanh nghiệp trong triển khai các kết luận thanh tra, kiểm tra, kiểm toán…

Bên cạnh đó, việc triển khai thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị trên địa bàn thành phố hiện nay vẫn chưa có quy định  thống nhất về hệ thống các tiêu chí để làm căn cứ phân định, đánh giá hoạt động của chính quyền đô thị. Pháp luật chưa trao quyền chủ động, tự chịu trách nhiệm cho chủ tịch UBND với tư cách là người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương. Trong quá trình triển khai thực hiện đã phát sinh, bộc lộ một số vấn đề còn bất cập, lúng túng trong phân cấp, ủy quyền và xác định trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong quá trình rà soát các nội dung, nhiệm vụ đã, đang và sẽ phân cấp, ủy quyền để phù hợp với mô hình chính quyền đô thị.

Đối với đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng khu chức năng, theo quy định của Luật Xây dựng và Luật Quy hoạch, UBND quận phải trình HĐND cùng cấp quyết định trước khi phê duyệt. Tuy nhiên, hiện nay tại các địa phương không còn tổ chức HĐND quận thì thẩm quyền quyết định đối với các đồ án quy hoạch chi tiết khu chức năng chưa được quy định cụ thể. Do vậy, trên thực tế chưa có căn cứ pháp lý nên khó triển khai thực hiện.

Giải pháp tiếp tục triển khai hiệu quả việc thí điểm mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng 

Một là, HĐND thành phố cần tăng cường giám sát một số vấn đề liên quan đến việc thực hiện mô hình chính quyền đô thị theo Nghị quyết số 119/2020/QH14. 

Những ưu thế và cũng là điểm hấp dẫn của mô hình chính quyền đô thị là tính tập trung về một đầu mối là cấp thành phố nhằm giải quyết mọi công việc nhanh, gọn hơn. Tuy nhiên, trong thực tế một số công việc ở quận, phường vẫn chậm trễ hơn trước, nhất là ở lĩnh vực tài chính, từ dự toán cho đến việc giải ngân vốn đầu tư. Bởi vì, ở cấp quận và phường trong điều kiện không còn là đối tượng được cấp ngân sách, chỉ là cấp dự toán, nên dẫn đến một số việc chậm trễ hơn trước. Vì vậy, các cơ quan trực thuộc UBND thành phố cần thực thi công vụ theo hướng chỉ có một cấp chính quyền địa phương duy nhất, một đầu mối cấp ngân sách duy nhất nhằm đẩy nhanh tiến độ phê duyệt dự toán và giải ngân, kịp thời đáp ứng yêu cầu phát triển của quận, phường. Mặt khác, HĐND thành phố có thể tăng số kỳ họp trong năm, bổ sung nhiều kỳ họp bất thường nhằm kịp thời giải quyết nhu cầu cấp phát ngân sách cho hoạt động công vụ và đầu tư công ở các quận, phường. 

Hai là, tiếp tục rà soát giải quyết những vướng mắc, tồn đọng của các vấn đề đã được cử tri kiến nghị.  

Trong thời điểm thành phố đang thực hiện mô hình chính quyền đô thị theo Nghị quyết số 119/2020/QH14, cần xem xét vấn đề nào cấp thiết thì ưu tiên nguồn lực và con người để tập trung thực hiện trước, góp phần giảm tải nhiệm vụ chưa hoàn thành của UBND thành phố, ổn định dư luận, hạn chế những bức xúc trong Nhân dân, đảm bảo ổn định đời sống xã hội. 

Thứ ba, phát huy vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội.

Trong thời gian qua, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội tham gia rất tích cực việc thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị thành phố Đà Nẵng, được tổ chức triển khai đảm bảo đúng kế hoạch, tiến độ và các yêu cầu đặt ra, góp phần tổ chức bộ máy tinh gọn hơn, thủ tục hành chính được cắt giảm đáng kể, tăng tính chủ động điều hành của chính quyền, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan hành chính quận, phường, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước. Tuy nhiên, với yêu cầu đặt ra hiện nay, trước hết đối với những người làm công tác mặt trận cần trau dồi bản lĩnh, rèn luyện kỹ năng và tu dưỡng đạo đức, lối sống; thực sự gương mẫu trước Nhân dân, nỗ lực thực hiện các cam kết, lời hứa của mình với cử tri thành phố. Tích cực, tăng cường thị sát cơ sở, giữ mối liên hệ với địa phương nơi ứng cử để lắng nghe và giải quyết ý kiến kiến nghị của cử tri, nhất là các địa bàn có điểm nóng và bức xúc của người dân, vì quyền lợi hợp pháp và chính đáng của cử tri để nêu ý kiến chất vấn và giám sát đến cùng việc giải quyết các kiến nghị của các ngành chức năng thành phố, không phụ lòng mong mỏi, kỳ vọng của cử tri và người dân./.

------------------

Tài liệu tham khảo:

1. Quốc hội, Nghị quyết số 119/2020/QH14 về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.

2. Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng, Chỉ thị số 41-CT/TU ngày 10/8/2020 về lãnh đạo tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 119/2020/QH14 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng. 

3. UBND thành phố Đà Nẵng, Kế hoạch số 70/KH-UBND ngày 14/4/2021 về triển khai Nghị định số 34/2021/NĐ-CP của Chính phủ.

4. UBND thành phố Đà Nẵng, Kế hoạch số 6499/KH-UBND ngày 01/10/2020 về triển khai Nghị quyết số 119/2020/QH14 của Quốc hội.

5. Hội đồng nhân dân thành phố Đà Nẵng, Báo cáo kết quả giám sát thực hiện mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng, tháng 6/2022.

TS Vũ Xuân Thủy - Học viện Chính trị khu vực III, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

tcnn.vn