Tiếp tục đổi mới công tác cán bộ

Xây dựng đội ngũ cán bộ TÂM - TẦM - TRÍ

Theo GS.TS Mạch Quang Thắng, qua hơn 36 năm tiến hành đổi mới đất nước, Đảng ta đã đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo, cầm quyền của mình đối với hệ thống chính trị, trong đó đặc biệt chú trọng đổi mới công tác cán bộ. Sự lãnh đạo của Đảng và hoạt động của hệ thống chính trị đã đạt được những kết quả tích cực trong việc ổn định kinh tế vĩ mô và có sự phát triển so với tình hình ở khu vực và thế giới; chính trị - xã hội tiếp tục ổn định. Tuy nhiên, vẫn còn những khó khăn, thách thức trong yêu cầu phát triển đất nước nhanh, bền vững nhằm đạt được mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đề ra: “Phấn đấu đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trở thành nước phát triển, thu nhập cao”(1). Đặc biệt, trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang đặt ra những yêu cầu và thách thức cho cả hệ thống chính trị nước ta, nhất là đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trên cả phương diện lãnh đạo, cầm quyền: TÂM - TẦM - TRÍ, tức là ở năng lực và phẩm chất của toàn Đảng, toàn hệ thống chính trị cũng như của toàn bộ đội ngũ, mỗi cá nhân trong hệ thống tổ chức đó.

Tiếp tục đổi mới công tác cán bộ 

Tiếp tục đổi mới công tác cán bộ, theo GS.TS Mạch Quang Thắng, trước tiên cần phải đặt trong nhiệm vụ hoàn thiện mô hình tổng thể tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, vận hành thông suốt cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ”. 

Trong nhiệm vụ tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, trước hết phải chú trọng lãnh đạo xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt động của đảng đoàn, ban cán sự đảng từ Trung ương đến địa phương đáp ứng yêu cầu lãnh đạo của Đảng, phù hợp với thực tiễn. Phải nâng cao trách nhiệm, tính tự giác, gương mẫu của các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, tổ chức, cán bộ, đảng viên trong thực hiện và vận động thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, kịp thời biểu dương, tôn vinh những tấm gương tiêu biểu, nhân tố mới, điển hình tiên tiến. Chú trọng định hướng chính trị, tư tưởng; tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch; tích cực đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Phải thực hiện tốt quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về thực hiện dân chủ ở cơ sở và quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị, nhất là công tác dân vận của các cơ quan nhà nước với phương châm: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Phải phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, lấy quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân làm trung tâm trong thực hiện quy chế và pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở. 

Tiếp tục đổi mới công tác tuyên truyền, vận động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, tăng cường sự đồng thuận, hưởng ứng tham gia của Nhân dân, góp phần thực hiện hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng. Từ đó, phải đặc biệt chú ý tới tính hiệu quả của công tác cán bộ, nhất là khu vực ngoài nhà nước và ở xã, phường, thị trấn; đổi mới chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của các loại hình tổ chức đảng; nâng cao trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng trong chấp hành, thực hiện có hiệu quả các chủ trương của Đảng liên quan đến tổ chức bộ máy; tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Phải phân cấp, phân quyền hợp lý, rõ ràng giữa Trung ương và địa phương, giữa cấp trên và cấp dưới, gắn quyền hạn với trách nhiệm. 

Hai là, tiếp tục kiên trì bảo đảm nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo trực tiếp, toàn diện công tác cán bộ trong hệ thống chính trị 

Nguyên tắc này được Đảng ta khẳng định rõ trong Chiến lược công tác cán bộ sau Đại hội toàn quốc lần thứ VII và đã chứng tỏ sự đúng đắn trong công cuộc đổi mới, vì vậy cần được quán triệt một cách sâu sắc hơn trong giai đoạn mới khi tiến hành đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng. Điều này thể hiện ở những vấn đề sau:

Thứ nhất, tiếp tục thực hiện quan điểm, chủ trương Đảng trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, xem xét, phân công, giới thiệu cán bộ: trọng tâm là cán bộ giữ các vị trí lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị để thông qua đội ngũ này, Đảng lãnh đạo thực hiện chủ trương, đường lối. Đây là phương thức căn bản, chủ chốt bảo đảm sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với hệ thống chính trị. Do đó, các cấp ủy, tổ chức đảng trong toàn hệ thống chính trị cần chú trọng lựa chọn, bố trí cán bộ đủ tiêu chuẩn để bầu vào cấp ủy, giữ chức danh lãnh đạo của các cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội các cấp; đồng thời lãnh đạo việc bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm theo quy định của pháp luật và điều lệ của các tổ chức. Vì vậy, phải hết sức coi trọng việc hoàn thiện quy định lựa chọn, phân công, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ của các cấp ủy, tổ chức đảng theo hướng dân chủ, công khai, minh bạch, bảo đảm tiêu chuẩn, điều kiện quy định; phải tổng kết việc thí điểm thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cấp vụ, cấp sở, cấp phòng.

Thứ hai, tiếp tục thực hiện nghiêm quy định của Đảng về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, chống chạy chức, chạy quyền. Một trong những nguyên tắc và cũng có thể coi là phái sinh từ nguyên tắc tập trung dân chủ được vận hành trong lãnh đạo, cầm quyền của Đảng là tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, trong đó có trách nhiệm người đứng đầu trong công tác cán bộ, nhất là trong đánh giá, giới thiệu, bổ nhiệm cán bộ. Kiểm tra, giám sát là công việc rất khó khăn, mặc dù ai cũng hiểu rằng không kiểm tra, giám sát thì coi như không có lãnh đạo; song vấn đề đặt ra là ai kiểm tra, giám sát; kiểm tra, giám sát cái gì; kiểm tra, giám sát ai và tổ chức nào; kiểm tra, giám sát như thế nào. Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều văn bản, đã hình thành cơ chế bảo đảm thực hiện cơ chế đó; vấn đề là cần tiếp tục tăng cường, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng và của hệ thống chính trị; phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan tham mưu, giúp việc của Đảng trong kiểm tra, giám sát các hoạt động thuộc lĩnh vực được giao; phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa công tác kiểm tra, giám sát của Đảng với công tác thanh tra, kiểm toán, điều tra của Nhà nước. 

Chú trọng kiểm tra, giám sát việc cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng; tổ chức thực hiện nghị quyết đại hội đảng các cấp; thực hiện kết luận kiểm tra của cấp ủy, tổ chức đảng. Thường xuyên kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên, người đứng đầu trong thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước trong công tác cán bộ và vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên. Phải đổi mới phương pháp, quy trình, nâng cao kỹ năng kiểm tra, giám sát, bảo đảm khách quan, dân chủ, khoa học, đồng bộ, thống nhất, thận trọng, chặt chẽ. Thực hiện giám sát mở rộng, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm; chủ động phòng ngừa, ngăn chặn khuyết điểm, vi phạm của tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên từ sớm, từ xa, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn. Phải tập trung kiểm tra, giám sát tổ chức đảng, người đứng đầu, cán bộ chủ chốt ở những nơi dễ xảy ra vi phạm, nơi có nhiều bức xúc, dư luận quan tâm, các lĩnh vực dễ phát sinh vi phạm. Xử lý kiên quyết, nghiêm minh, kịp thời tổ chức đảng, đảng viên sai phạm. Cần nghiên cứu quy định phân cấp thẩm quyền kiểm tra, giám sát của các cấp ủy đảng, ủy ban kiểm tra các cấp; xây dựng cơ chế chỉ đạo, điều phối, khắc phục tình trạng chồng chéo, trùng lặp, hình thức, kém hiệu quả trong các hoạt động kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán. Thực hiện tốt việc kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán. Phải tập trung xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp theo hướng liêm chính, chuyên nghiệp hơn.

Ba là, tiếp tục cụ thể hóa, thực hiện có hiệu quả chủ trương của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp 

Cần chú trọng tới việc xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược - đây là đội ngũ “tinh hoa” của hệ thống chính trị, bởi vì cán bộ nào chính sách ấy, đường lối ấy, cán bộ nào thì quan điểm ấy, cán bộ nào thì phong trào ấy. Đó phải là những người có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, bảo đảm sự chuyển tiếp liên tục, vững vàng giữa các thế hệ. Trong công tác này, phải bảo đảm thực hiện thật tốt các chủ trương, quy định liên quan đến công tác cán bộ, như tiêu chuẩn chức danh, đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, luân chuyển, bổ nhiệm, chế độ, chính sách; tăng cường phân cấp, phân quyền trong quản lý cán bộ. Do đó, phải xây dựng cơ chế, chính sách thu hút, tuyển dụng nhân tài vào làm việc trong hệ thống chính trị; thể chế hóa chủ trương của Đảng về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; sửa đổi chính sách, pháp luật để liên thông cán bộ từ cấp cơ sở tới cấp cao hơn. 

Bốn là, đẩy mạnh công tác phòng, chống tiêu cực trong công tác cán bộ

Trong giai đoạn cách mạng mới, khi đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị, cần khuyến khích cán bộ từ chức khi có khuyết điểm; kịp thời thay thế cán bộ bị kỷ luật, cán bộ năng lực hạn chế, uy tín giảm sút mà không chờ hết nhiệm kỳ, hết thời hạn bổ nhiệm; kiên trì thực hiện “có vào, có ra, có lên, có xuống” trong công tác cán bộ; góp phần bảo đảm kỷ cương, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên, người dân đối với Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa. Những khâu khó khăn về công tác cán bộ cần được khắc phục kịp thời, trước hết là những hạn chế, yếu kém, hình thức trong đánh giá cán bộ. Đánh giá cán bộ phải toàn diện, chặt chẽ, thực chất, khách quan, nhiều chiều cùng với phẩm chất, bản lĩnh chính trị, ý thức, trách nhiệm, uy tín trong tập thể, trong Nhân dân, phải đặc biệt chú trọng kỹ năng công tác, chất lượng, hiệu quả công việc được giao, bằng sản phẩm, kết quả cụ thể; gắn đánh giá cá nhân với tập thể và kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị, địa phương. Phải thường xuyên cảnh báo, nhắc nhở giúp cán bộ nhận diện nguy cơ, không mắc sai lầm, kịp thời khắc phục khuyết điểm; xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu khi để cấp phó, cán bộ dưới quyền trực tiếp tiêu cực, tham nhũng; phải thực hiện nghiêm quy định của Đảng về việc lấy phiếu tín nhiệm trong lãnh đạo cấp ủy, các cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, minh bạch. Kết quả lấy phiếu tín nhiệm là cơ sở quan trọng cho việc đánh giá, bố trí, sử dụng cán bộ. 

Năm là, chú trọng thực hiện nêu gương, gương mẫu của cán bộ, đảng viên.

Trong những năm qua, các quy định về nêu gương, gương mẫu đã được thực hiện, nhưng thực tế vẫn còn nhiều vấn đề cần hoàn thiện trong quy định và đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu gắn với việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, góp phần lan tỏa trong xã hội những hành động tốt, tấm gương tiêu biểu của cán bộ, đảng viên. Cần nêu cao tinh thần tự giác, tự kiểm tra, tự phê bình và phê bình, tức là tự soi tự sửa trong việc chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, tuân thủ pháp luật, tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức. Đồng thời, nêu cao trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong việc vận động gia đình, người thân xây dựng lối sống gương mẫu. 

Đảng ta đã nhiều lần nhấn mạnh cán bộ, đảng viên phải gương mẫu, nói đi đôi với làm, nhất là phải phục tùng tuyệt đối sự phân công của Đảng; giữ mối liên hệ mật thiết với Nhân dân; học tập, rèn luyện, nâng cao năng lực, phẩm chất, lối sống; giữ gìn đoàn kết, thống nhất trong Đảng. Các tổ chức trong hệ thống chính trị phải kịp thời khen thưởng những tập thể, cá nhân tiêu biểu, gương mẫu; phát hiện, chấn chỉnh hành vi thiếu gương mẫu của cán bộ, đảng viên; xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên sai phạm.

Công tác cán bộ thành công hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng quan trọng nhất là phụ thuộc vào sự phấn đấu, tu dưỡng của mỗi cán bộ, đảng viên. Chúng ta tin rằng, kết thúc năm 2022 và mở đầu năm 2023 là thời gian triển khai được những nội dung đề ra trong nửa đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng, với sự cố gắng, tích cực của toàn Đảng, toàn dân, công tác cán bộ của toàn hệ thống chính trị nước ta sẽ tiếp tục đạt được nhiều kết quả tốt trong thời gian tới./.

Trí Đức