Phát huy vai trò của ngành Nội chính trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực để đáp ứng yêu cầu tăng cường kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ

Ảnh minh họa

Những kết quả nổi bật về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của ngành Nội chính

Ban Nội chính Trung ương và Ban Nội chính các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương (gọi chung là ngành Nội chính Đảng) là cơ quan tham mưu, giúp việc của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tỉnh ủy, thành ủy, ban thường vụ, thường trực tỉnh ủy, thành ủy về công tác nội chính, PCTNTC và cải cách tư pháp. Ban Nội chính Trung ương là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTNTC và Ban Nội chính tỉnh ủy, thành ủy là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về PCTNTC(3). Theo đó, ngành Nội chính Đảng là một chủ thể quan trọng, vừa tham mưu chỉ đạo(4), vừa trực tiếp thực hiện(5) kiểm soát quyền lực để PCTNTC. 

Thứ nhất, Ban Nội chính Trung ương đã tập trung nghiên cứu sâu, đề xuất một số chủ trương, quan điểm, giải pháp về PCTNTC trong Nghị quyết Đại hội ĐBTQ lần thứ XIII của Đảng, trong đó có nhiệm vụ xây dựng, hoàn thiện thể chế về kiểm soát quyền lực(6). Tổ chức nghiên cứu nhiều đề án lớn, quan trọng trình Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, điển hình như các đề án: “Tham mưu Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành hoặc chỉ đạo ban hành các quy định về kiểm soát quyền lực để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực”; “Sửa đổi, bổ sung chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực”; “Thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực”; “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”(7); “Quy định về kiểm soát quyền lực để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án”… 

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu của các Đề án, Ban Nội chính Trung ương đã tham mưu Bộ Chính trị ban hành Quy định số 32-QĐ/TW ngày 16/9/2021 về mở rộng chức năng, nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTNTC để chỉ đạo cả công tác phòng, chống tiêu cực, trọng tâm là suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; Kết luận số 12-KL/TW ngày 06/4/2022 về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTNTC, trong đó yêu cầu “khẩn trương rà soát, bổ sung, hoàn thiện thể chế phòng ngừa tham nhũng, lãng phí, tiêu cực”; chỉ đạo các cơ quan chức năng nghiên cứu, tham mưu ban hành quy định về kiểm soát quyền lực để PCTNTC trên các lĩnh vực, trước hết là các lĩnh vực có nguy cơ tham nhũng, tiêu cực cao(8). Bộ Chính trị đã thống nhất trình Ban Chấp hành Trung ương quyết định chủ trương thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về PCTNTC để đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác PCTNTC ở địa phương, cơ sở… 

Ở các địa phương, Ban Nội chính tỉnh ủy, thành ủy đã tham mưu cấp ủy địa phương chỉ đạo cụ thể hóa kịp thời và tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; vừa tham mưu những nhiệm vụ, giải pháp giải quyết các vấn đề đặt ra về kiểm soát quyền lực để PCTNTC ở địa phương theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao.

Thứ hai, chủ trì, phối hợp tham mưu Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTNTC, ban thường vụ, thường trực tỉnh ủy, thành ủy chỉ đạo các cơ quan chức năng rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện và tổ chức thực hiện quyết liệt các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước liên quan đến kiểm soát quyền lực để PCTNTC. Ban Nội chính Trung ương đã tham mưu Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTNTC chỉ đạo nghiên cứu, trình Bộ Chính trị ban hành Quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền; chủ trương khuyến khích cán bộ đổi mới, năng động, sáng tạo vì lợi ích chung; về việc tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh, tố cáo về tham nhũng, tiêu cực của đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Thanh tra, Luật Kiểm toán nhà nước và nhiều văn bản pháp luật về quản lý kinh tế - xã hội trên các lĩnh vực có nguy cơ tham nhũng, tiêu cực cao như Luật Đất đai, Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư công… 

Đồng thời, tham mưu Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTNTC chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán các lĩnh vực nổi cộm, bức xúc, có nhiều dư luận về tham nhũng, tiêu cực. Chỉ tính từ năm 2013 đến nay, Ban Nội chính Trung ương đã tham mưu, giúp Ban Chỉ đạo tổ chức hơn 80 đoàn kiểm tra, giám sát, đôn đốc công tác PCTNTC tại 120 cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương và 678 cơ quan, tổ chức, đơn vị chức năng có liên quan; qua đó đã kịp thời phát hiện, xử lý, đề nghị xử lý nhiều sai phạm liên quan đến tham nhũng, tiêu cực, chỉ đạo khắc phục những sơ hở, bất cập về cơ chế, chính sách để kiểm soát chặt chẽ quyền lực, không thể lợi dụng tham nhũng, tiêu cực. Trong nhiệm kỳ Đại hội XII, qua kiểm tra, giám sát, cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật 1.329 tổ chức đảng, 87.210 đảng viên, trong đó có trên 3.200 đảng viên bị thi hành kỷ luật do tham nhũng, cố ý làm trái. Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã thi hành kỷ luật 10 tổ chức đảng trực thuộc Trung ương và hơn 110 cán bộ diện Trung ương quản lý. Từ năm 2012 đến tháng 6/2022, đã kỷ luật hơn 170 cán bộ cấp cao diện Trung ương quản lý, trong đó có 33 Ủy viên và nguyên Ủy viên Trung ương, hơn 50 sĩ quan cấp tướng. Tính riêng từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng đến nay, đã kỷ luật 50 cán bộ diện Trung ương quản lý, trong đó có 08 Ủy viên và nguyên Ủy viên Trung ương, 20 sĩ quan cấp tướng...

Thứ ba, chủ trì, phối hợp tham mưu chỉ đạo xử lý nghiêm minh nhiều vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm và nhiều cán bộ cấp cao, cả đương chức và nghỉ hưu có sai phạm trong các vụ án, vụ việc theo đúng tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai”; tạo bước đột phá trong phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực, góp phần cảnh tỉnh, răn đe, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong thực thi nhiệm vụ, quyền hạn được giao của cán bộ, công chức, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý. Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đến nay, Ban Nội chính Trung ương đã tham mưu Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTNTC theo dõi, chỉ đạo xử lý gần 300 vụ án, vụ việc; trực tiếp theo dõi, đôn đốc gần 40 vụ án, vụ việc; ban nội chính các tỉnh ủy, thành ủy đã tham mưu ban thường vụ tỉnh ủy, thành ủy chỉ đạo xử lý trên 1.800 vụ án, vụ việc về tham nhũng, tiêu cực(9); trong đó các cơ quan chức năng đã xử lý hình sự 36 trường hợp cán bộ diện Trung ương quản lý(10). 

Thứ tư, tổ chức thẩm định, tham gia ý kiến về công tác cán bộ, đảm bảo khách quan, thận trọng, chính xác, đúng quy trình, quy định, góp phần kiểm soát quyền lực để PCTNTC, thực hiện nghiêm túc, hiệu quả chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư: kiên quyết không để lọt vào cấp ủy những người không đủ tiêu chuẩn, suy thoái về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, liên quan đến tham nhũng, tiêu cực. Qua công tác tham mưu, chỉ đạo xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực; công tác nắm tình hình địa bàn; tiếp nhận và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo, phản ánh, ngành Nội chính đã cung cấp nhiều thông tin quan trọng, có nhiều ý kiến tham gia kịp thời, chính xác giúp cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định về công tác cán bộ. Trong nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng, ngành Nội chính Đảng đã tham gia ý kiến đối với trên 21.000 trường hợp về công tác cán bộ, nhất là Ban Nội chính Trung ương đã tập trung thẩm định đối với 257 nhân sự được giới thiệu tham gia Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII(11).

Những kết quả đạt được thời gian qua đã khẳng định vị thế, vai trò và đóng góp quan trọng, hiệu quả của ngành Nội chính Đảng trong việc kiểm soát quyền lực để PCTNTC; giúp siết chặt kỷ luật, kỷ cương, xây dựng Đảng, hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch, vững mạnh, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa. 

Tuy nhiên, vai trò của ngành Nội chính Đảng trong kiểm soát quyền lực để PCTNTC vẫn còn một số hạn chế: nhận thức của một số cán bộ, công chức về vai trò của Ngành trong kiểm soát quyền lực để PCTNTC chưa đầy đủ; chất lượng nghiên cứu, tham mưu hoàn thiện thể chế về kiểm soát quyền lực để PCTNTC có mặt chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra. Việc kiểm tra, giám sát phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực theo chức năng, nhiệm vụ được giao chưa chủ động, thường xuyên. Công tác tham mưu, chỉ đạo xử lý một số vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực còn chậm. Vai trò của ban nội chính tỉnh ủy, thành ủy trong kiểm soát quyền lực để PCTNTC ở địa phương chưa được phát huy đầy đủ.

Tiếp tục phát huy vai trò của ngành Nội chính Đảng trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực để đáp ứng yêu cầu tăng cường kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ

Một là, quán triệt sâu sắc, đầy đủ các quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về tăng cường kiểm soát quyền lực để PCTNTC; nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của ngành Nội chính Đảng đối với việc kiểm soát quyền lực để PCTNTC. Kiểm soát quyền lực, PCTNTC là nhiệm vụ rất khó khăn, phức tạp, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều đối tượng, quá trình thực hiện chịu sự tác động từ những lực cản rất lớn của chủ nghĩa cá nhân, “nhóm lợi ích” tiêu cực và những cán bộ suy thoái, biến chất. Do đó, phải có quyết tâm rất cao và bản lĩnh, kiên trì trong triển khai thực hiện mới đem lại hiệu quả thực chất theo đúng chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Tất cả chúng ta, từ trên xuống dưới, đều phải có quyết tâm rất lớn, có sự thống nhất rất cao, có biện pháp thực hiện quyết liệt, khả thi, chỉ đạo chặt chẽ với một phương pháp tư duy đúng đắn, tỉnh táo, bình tĩnh, không cực đoan, không để các thế lực xấu lợi dụng, xuyên tạc, kích động, phá hoại. Có những việc không thể chỉ làm một lần là xong. Ngược lại, phải làm rất kiên quyết, kiên trì, bền bỉ; làm thường xuyên, liên tục; làm đi làm lại nhiều lần như đánh răng, rửa mặt hàng ngày”(12).

Hai là, nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, tham mưu xây dựng, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước liên quan đến kiểm soát quyền lực để PCTNTC, hình thành cơ chế để không thể lạm quyền, lộng quyền, tham nhũng, tiêu cực, vừa là căn cứ để kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm. Khẩn trương tham mưu Ban Bí thư ban hành quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về PCTNTC, góp phần tăng cường kiểm soát việc thực thi quyền lực của cán bộ, đảng viên ở địa phương. 

Hoàn thành xây dựng trình Ban Chấp hành Trung ương Đề án “Chiến lược xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”, trong đó chú trọng các chủ trương, giải pháp hoàn thiện cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan nhà nước trong thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Hoàn thành xây dựng, trình Bộ Chính trị Đề án “Quy định về kiểm soát quyền lực để PCTNTC trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án” và tham mưu việc triển khai thực hiện nghiêm túc góp phần tăng cường kiểm soát quyền lực trong các cơ quan có chức năng PCTNTC. Chú trọng sơ kết, tổng kết thực tiễn công tác PCTNTC để có cơ sở khoa học hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực để PCTNTC.

Ba là, tham mưu chỉ đạo đẩy mạnh công tác PCTNTC, tập trung vào những khâu yếu, việc khó, những nhiệm vụ hiệu quả chưa cao. Chú trọng tham mưu chỉ đạo thực hiện nghiêm các giải pháp về công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình, trách nhiệm của người đứng đầu trong hoạt động công vụ; kiểm soát xung đột lợi ích; kiểm soát tài sản, thu nhập của cán bộ, đảng viên để phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực. Tăng cường kiểm tra, giám sát công tác PCTNTC ở những địa bàn, lĩnh vực, vị trí công tác dễ xảy ra tham nhũng, tiêu cực, nơi có nhiều tố cáo, khiếu nại, dư luận xã hội quan tâm, bức xúc để kịp thời phát hiện, xử lý những sai phạm và chỉ đạo khắc phục những sơ hở, bất cập về cơ chế, chính sách. 

Thường xuyên sơ kết, tổng kết công tác tham mưu, chỉ đạo xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm để nhận diện những sơ hở, bất cập, những biểu hiện lộng quyền, lạm quyền, tham nhũng, tiêu cực, từ đó đề xuất các biện pháp khắc phục hiệu quả. Tăng cường vai trò kiểm tra, giám sát của ngành Nội chính Đảng đối với việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về PCTNTC.

Bốn là, tiếp tục coi trọng và nâng cao chất lượng thẩm định, tham gia ý kiến về công tác cán bộ theo đề nghị của cơ quan có thẩm quyền. Phối hợp chặt chẽ với ngành Tổ chức xây dựng Đảng làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, tham mưu, sàng lọc, thay thế kịp thời những cán bộ tham nhũng, tiêu cực. Thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa Ban Nội chính Trung ương, ban nội chính các tỉnh ủy, thành ủy với các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng để tăng cường trao đổi thông tin, nắm tình hình, theo dõi địa bàn, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, phản ánh; qua đó kịp thời phát hiện những biểu hiện tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ để tham mưu chỉ đạo xử lý; đồng thời có thông tin đầy đủ, chính xác về các trường hợp cán bộ được đề nghị tham gia ý kiến, giúp cơ quan, người có thẩm quyền có cơ sở xem xét trước khi quyết định lựa chọn, bổ nhiệm, điều động, luân chuyển, nhận xét, đánh giá cán bộ. 

Năm là, xây dựng đội ngũ cán bộ ngành Nội chính Đảng thực sự liêm chính, bản lĩnh, công tâm, khách quan, không tham nhũng, tiêu cực. Là cơ quan tham mưu, giúp việc Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTNTC trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác PCTNTC, trước hết ngành Nội chính Đảng phải làm tốt, thực hiện nghiêm các quy định về công tác cán bộ trong nội bộ Ngành; tuyệt đối không để xảy ra tình trạng chạy chức, chạy quyền, tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ. Chú trọng giáo dục, bồi dưỡng về chính trị tư tưởng, đạo đức lối sống để mỗi cán bộ ngành Nội chính Đảng nhận thức rõ về vai trò, trách nhiệm đối với nhiệm vụ kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện bản lĩnh, liêm chính, kiên quyết đấu tranh với tham nhũng, tiêu cực. 

Kiểm soát quyền lực là nhiệm vụ quan trọng để PCTNTC, xây dựng Đảng, hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch, vững mạnh. Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, quy định tăng cường kiểm soát quyền lực để PCTNTC nói chung và công tác cán bộ nói riêng; vấn đề đặt ra là phải tổ chức thực hiện thực chất và hiệu quả. Đây là nhiệm vụ của các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương, trong đó có vai trò quan trọng của ngành Nội chính Đảng./.

-------------------------------

Ghi chú: 

(1) Nguyễn Viết Thông, Ngô Văn Thạo (2019), Tổng quan những vấn đề lý luận về quyền lực và kiểm soát quyền lực nói chung, quyền lực và kiểm soát quyền lực trong lĩnh vực phòng, chống tham nhũng nói riêng; kiến nghị đối với Việt Nam.

(2) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb CTQG-ST, H.2011, tr.95-96.

(3) Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII đã thông qua chủ trương thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về PCTNTC; Ban Bí thư sẽ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, trong đó Ban Nội chính tỉnh ủy, thành ủy là cơ quan thường trực.

(4) Tham mưu các chủ trương, chính sách, nhiệm vụ, giải pháp về PCTNTC; về kiểm tra, giám sát công tác PCTNTC; về chủ trương chỉ đạo xử lý một số vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực.

(5) Chủ trì, phối hợp: kiểm tra, giám sát công tác PCTNTC; chỉ đạo, hướng dẫn, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc xử lý một số vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực được cấp có thẩm quyền giao; thẩm định, tham gia ý kiến đối với các đề án, chủ trương về PCTNTC; tham gia ý kiến về công tác cán bộ theo quy định.

(6) Đảng Cộng sản Việt nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập II, Nxb CTQG-ST, H.2021, tr.251.

(7) Một số Đề án quan trọng khác, như: “Nghiên cứu, đề xuất mô hình, cơ quan, đơn vị chuyên trách chống tham nhũng”; Đề án “Thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về PCTNTC”; “Quy định khung tiêu chuẩn chức danh cán bộ thuộc khối các cơ quan nội chính theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 7, khóa XII đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới”; “Sơ kết 5 năm thực hiện Kết luận số 10-KL/TW ngày 26/12/2016 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khóa X…

(8) Trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật của Đảng, thanh tra, kiểm toán; trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công; trong công tác xây dựng pháp luật…

(9) Báo cáo Tổng kết công tác PCTN giai đoạn 2013-2020, phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới và Báo cáo Tổng kết công tác năm 2020, nhìn lại kết quả công tác trong nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng và nhiệm vụ trọng tâm năm 2021 của ngành Nội chính Đảng.

(10) Tính từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng đến đầu tháng 6/2022, đã có 18 trường hợp cán bộ diện Trung ương quản lý bị xử lý hình sự.

(11) Báo cáo Tổng kết công tác năm 2020, nhìn lại kết quả công tác trong nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng và nhiệm vụ trọng tâm năm 2021 của ngành Nội chính Đảng.

(12) Phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị cán bộ toàn quốc quán triệt, triển khai Kết luận và Quy định của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngày 09/12/2021.

TS Nguyễn Thái Học, Phó Trưởng ban Ban Nội chính Trung ương

tcnn.vn