Tiếp tục đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay

Đoàn công tác của Bộ Nội vụ do Thứ trưởng Triệu Văn Cường làm Trưởng đoàn làm việc với thành phố Hải Phòng về công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức (tháng 8/2019).

Quan điểm của Đảng và Nhà nước về đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức

Trong những năm qua, công tác đào tạo, bồi dưỡng (ĐTBD) cán bộ, công chức, viên chức luôn được Đảng, Nhà nước ta xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm đào tạo được đội ngũ cán bộ, công chức có đủ năng lực, trình độ đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Đặc biệt, Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 của Hội nghị lần thứ bảy, Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã nhấn mạnh: “Bổ sung kiến thức, nâng cao trình độ mọi mặt; bồi dưỡng toàn diện về kỹ năng; định kỳ cập nhật kiến thức mới theo từng nhóm đối tượng”(1). Vì vậy, công tác ĐTBD nói chung và cập nhật kiến thức mới nói riêng luôn được quan tâm và đã đạt những kết quả quan trọng, tạo hiệu ứng tích cực và có sự lan tỏa mạnh mẽ. 

Nghị quyết Đại hội ĐBTQ lần thứ XIII của Đảng tiếp tục đưa ra quan điểm chỉ đạo công tác ĐTBD trong thời gian tới cần phải tháo gỡ kịp thời những vướng mắc, thực hiện tốt các chính sách về ĐTBD cho đội ngũ cán bộ, công chức. Do đó, công tác ĐTBD cán bộ, công chức, viên chức phải bảo đảm đồng bộ với các chủ trương, đường lối của Đảng về công tác cán bộ; phù hợp với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức; kế thừa các quy định còn phù hợp, bổ sung những nội dung mới, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất và phù hợp với hệ thống văn bản quy định về cán bộ, công chức, viên chức. Đồng thời, gắn với tăng cường phân công, phân cấp, phân quyền; thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong các cơ sở ĐTBD cán bộ, công chức, viên chức của các bộ, ngành, địa phương. 

Quan điểm chỉ đạo của Đảng cũng đặt ra yêu cầu tiếp tục đổi mới nội dung chương trình, tài liệu, phương thức bồi dưỡng, tránh trùng lặp về nội dung chương trình, tập trung bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức một cách thực chất; xây dựng các công cụ đánh giá năng lực của cán bộ, công chức, viên chức làm căn cứ xây dựng quy hoạch, kế hoạch ĐTBD. Xác định rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về ĐTBD cán bộ, công chức, viên chức của các bộ, ngành, địa phương và nhiệm vụ tổ chức thực hiện ĐTBD của các cơ sở ĐTBD. Lấy người học làm trung tâm và giảm tối đa các loại chứng chỉ bồi dưỡng không thiết thực, bảo đảm quyền được ĐTBD nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, công chức, viên chức.

Giải pháp tiếp tục đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức 

Một là, cần nghiên cứu quy định về chế độ ĐTBD đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý đơn vị sự nghiệp công lập; bổ sung một số quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức, viên chức. Đồng thời, xem xét để bỏ quy định về việc phải học đầy đủ theo trình tự qua lớp bồi dưỡng bậc thấp mới được tham gia lớp bồi dưỡng bậc cao hơn trong các chương trình bồi dưỡng theo tiêu chuẩn ngạch công chức, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức. Theo quy định hiện hành, tiêu chuẩn giảng viên thỉnh giảng phải có nghiệp vụ sư phạm là rất khó đáp ứng (ví dụ, đối với lãnh đạo, quản lý của các bộ, ngành, địa phương khó đáp ứng được yêu cầu này). Do đó, cần sớm nghiên cứu sửa đổi quy định này để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các cơ sở ĐTBD. 

Thực tiễn quá trình tổ chức ĐTBD trong tình hình dịch COVID-19 cho thấy cần xem xét để bổ sung quy định về trách nhiệm quản lý và sử dụng kinh phí ĐTBD; đồng thời bổ sung loại hình bồi dưỡng từ xa để đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong các tình huống phải thực hiện giãn cách xã hội như hiện nay ở một số địa phương. Mặt khác, từ hiệu ứng tích cực của xã hội đối với việc bỏ chứng chỉ đối với ngạch công chức và chức danh nghề nghiệp viên chức, cần tiếp tục đổi mới quy định về công tác ĐTBD theo hướng rà soát và cắt giảm các loại chứng chỉ bồi dưỡng không thực sự cần thiết đối với cán bộ, công chức, viên chức.

Hai là, để đảm bảo công tác ĐTBD cán bộ, công chức, viên chức một cách phù hợp, thống nhất trong cả hệ thống chính trị, cần bổ sung hình thức bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức vụ, chức danh cán bộ, công chức cấp xã; cân nhắc bỏ hình thức bồi dưỡng “tập sự”, vì người tập sự sẽ tham gia chương trình bồi dưỡng theo tiêu chuẩn ngạch công chức, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức trước khi được bổ nhiệm ngạch công chức và chức danh nghề nghiệp viên chức; bỏ quy định bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng chuyên ngành bắt buộc hàng năm để tập trung bồi dưỡng theo yêu cầu của vị trí việc làm và phù hợp với nhu cầu cần bồi dưỡng của cán bộ, công chức, viên chức.

Ba là, đổi mới quy định về chương trình, tài liệu bồi dưỡng theo hướng không quy định chương trình, tài liệu bồi dưỡng đối với ngạch cán sự và tương đương, vì quy định hiện hành không yêu cầu ngạch cán sự phải có chứng chỉ bồi dưỡng chương trình quản lý nhà nước. Công chức các ngạch chuyên ngành tương đương cùng học chung chương trình, tài liệu bồi dưỡng về kiến thức, kỹ năng quản lý nhà nước; phần nội dung của từng chuyên ngành thực hiện bồi dưỡng theo yêu cầu của vị trí việc làm. Quy định cụ thể thời gian tối đa cho từng chương trình bồi dưỡng ngạch công chức để xây dựng chương trình bồi dưỡng phù hợp với thứ bậc về năng lực và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của công chức.

Để phù hợp với đặc thù hoạt động nghề nghiệp của viên chức và tránh sự trùng lặp về nội dung giữa các chương trình bồi dưỡng trong cùng một chuyên ngành, nên quy định viên chức mỗi chuyên ngành chỉ học một chương trình bồi dưỡng. Viên chức có chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật được sử dụng để thay thế chứng chỉ chương trình bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức chuyên ngành tương ứng, nhằm cắt giảm các chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức. Theo đó, các đơn vị quản lý công chức, viên chức chuyên ngành cần chủ động rà soát, bỏ các quy định về chứng chỉ bồi dưỡng không phù hợp với nguyên tắc bồi dưỡng phải căn cứ vào tiêu chuẩn ngạch công chức, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức.

Đồng thời, cần xây dựng các chương trình, tài liệu bồi dưỡng theo quy định mới về vị trí việc làm và sự thống nhất, liên thông đối với cán bộ, công chức cấp xã để đảm bảo thống nhất giữa chương trình bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo, quản lý với chương trình bồi dưỡng theo tiêu chuẩn ngạch và chủ trương cắt giảm các chứng chỉ không thực sự cần thiết trong công tác cán bộ; bồi dưỡng kỹ năng theo yêu cầu của vị trí việc làm, nhằm bổ sung kiến thức, nâng cao trình độ mọi mặt; bồi dưỡng toàn diện về kỹ năng; định kỳ cập nhật kiến thức mới theo từng nhóm đối tượng. 

Bốn là, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, xây dựng, ban hành và quản lý chương trình bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản lý nhà nước theo tiêu chuẩn ngạch công chức; chương trình bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản lý nhà nước theo yêu cầu vị trí việc làm lãnh đạo, quản lý. Trên cơ sở đó, các bộ, ngành và địa phương chỉ đạo các cơ sở ĐTBD thực hiện biên soạn chương trình, tài liệu bồi dưỡng phù hợp với đặc thù của bộ, ngành, lĩnh vực và của các địa phương. Theo tinh thần đó, nên bỏ quy định yêu cầu giảng viên thỉnh giảng phải đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ sư phạm. 

Bổ sung nội dung ĐTBD về công nghệ thông tin thay cho nội dung ĐTBD về tin học được quy định từ năm 1996 nay không còn phù hợp để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn  xây dựng Chính phủ điện tử, Chính phủ số, chính quyền điện tử và hội nhập quốc tế hiện nay. Bổ sung quy định về việc triển khai ĐTBD cán bộ, công chức, viên chức theo hình thức từ xa để phù hợp với thông lệ quốc tế; quy định về chương trình, tài liệu bồi dưỡng kiến thức chuyên ngành theo tiêu chuẩn ngạch công chức để có căn cứ đầu tư nội dung và thời gian bồi dưỡng nhiều hơn đối với công chức các ngành tư pháp; khoa học và công nghệ; kiểm toán; tài chính; công thương… 

Năm là, cần quy định rõ hơn trách nhiệm của người đứng đầu trong việc xây dựng và triển khai kế hoạch ĐTBD; tạo cơ hội cho cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ là người dân tộc thiểu số được tham gia các chương trình ĐTBD. Xây dựng chỉ tiêu cơ cấu phù hợp, nếu chưa bảo đảm thì cần bổ sung; gắn việc thực hiện chỉ tiêu với trách nhiệm của cấp ủy và người đứng đầu cùng cấp. Quy định trách nhiệm của lãnh đạo các cấp trong công tác ĐTBD; cơ chế phát hiện, thu hút, quy hoạch để làm cơ sở ĐTBD và bố trí cán bộ, công chức, viên chức có bản lĩnh, năng lực nổi trội và có triển vọng phát triển vào vị trí lãnh đạo, quản lý các cấp.

Công tác ĐTBD cán bộ, công chức, viên chức luôn được Đảng và Nhà nước ta xác định là nhiệm vụ thường xuyên, có ý nghĩa rất quan trọng góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị nói chung, bộ máy hành chính nhà nước nói riêng theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; là điều kiện quan trọng đảm bảo thực hiện thành công chính sách tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức./.

-----------------------

Ghi chú:

(1) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H.2018, tr.71.

Tài liệu tham khảo:

1. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

2.  Quốc hội, Luật số 52/2019/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức.

3. Chính phủ, Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15/7/2021 ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021-2030.

4. Chính phủ, Nghị định số 62/2020/NĐ-CP ngày 01/6/2020 về vị trí việc làm và biên chế công chức.

5. Chính phủ, Nghị định số 106/2020/NĐ-CP ngày 10/9/2020 về vị trí việc làm và số lượng người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập.

TS Giáp Thị Yến - Học viện Hành chính Quốc gia

tcnn.vn