Mối nguy hại của thuốc lá và hành vi hút thuốc lá đối với sức khỏe của con người

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các ca tử vong trên toàn thế giới. Mỗi năm, thuốc lá cướp đi sinh mạng của gần 6 triệu người, trong đó có hơn 5 triệu người đang và đã từng hút thuốc, và hơn 600 nghìn người không hút thuốc nhưng bị tiếp xúc thụ động với khói thuốc của người khác. Số người chết vì thuốc lá nhiều hơn tổng số người chết vì HIV/AIDS, lao phổi và sốt rét cộng lại.

Một nghiên cứu của WHO cho biết, Việt Nam là một trong 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới, đứng thứ ba tại ASEAN sau Indonesia và Philippines. Theo điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành thì Việt Nam hiện có 45,3% người hút thuốc lá, nghĩa là cứ hai người có một người hút thuốc. Hiện nay, có khoảng 53,3% người không hút thuốc lá bị phơi nhiễm khói thuốc lá trong gia đình, 36,8% người không hút thuốc lá làm việc trong những tòa nhà bị phơi nhiễm khói thuốc lá. Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 40 nghìn người tử vong vì thuốc lá.

Khói thuốc lá và các độc chất

Khói thuốc lá chứa trên 7.000 chất khác nhau, trong đó có 69 chất gây ung thư, ngoài ra còn có các hoạt chất gây nghiện, gây độc tế bào, gây đột biến gen.

Hút thuốc lá là nguyên nhân lớn nhất gây ung thư. Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Nicotine: trong một điếu thuốc có chứa khoảng 1 – 3 mg nicotine, đây chính là hóa chất gây nghiện, hút vài lần là nó bắt ta hút tiếp vì tác dụng kích thích ban đầu của hóa chất. Sau khi hít khói thuốc vào, nicotine đi thẳng lên não tạo cho ta cảm giác sảng khoái nhờ tác động hưng phấn thần kinh. Nicotine giúp tỉnh táo, tăng cường trí nhớ, gia tăng sự minh mẫn và khéo léo, giảm bớt buồn chán và giảm stress. Nhưng dùng lâu thì nicotine khiến tim đập nhanh, tăng huyết áp, vị giác tê liệt, tâm trạng thẫn thờ, đờ đẫn.

Carbon monoxide: Đây là loại khí không mùi, không mầu, có tác dụng xấu là chiếm chỗ của khí oxy khi kết hợp với hồng huyết cầu trong máu làm cho cơ thể bị thiếu dưỡng khí. Chỉ với lượng rất nhỏ nhưng liên tục tác dụng trong thời gian lâu, khí này cũng đưa tới bệnh tim mạch.

Nhựa thuốc lá: Thuốc lá chứa cả ngàn hóa chất. Gần một nửa có tự nhiên hoặc do phản ứng giữa các hóa chất với nhau khi điếu thuốc được đốt cháy. Một số khác được nhà sản xuất cho thêm để tăng hương vị. Khi cháy, các hóa chất này kết tụ với nhau và tạo ra nhựa thuốc (tar), một hợp chất dính như keo, mầu vàng sậm. Hít vào, nhựa thuốc kích thích cuống họng và phế nang. Các hóa chất có trong nhựa là acetone, ammonia, benzene, cyanide, formaldehyde, phenol, toluene, cadmium, arsenic, thủy ngân, chì...

Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ

Thiếu máu cơ tim: Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây bệnh thiếu máu cơ tim. Hút thuốc lá, cao huyết áp và mỡ trong máu cao rất thường dẫn đến bệnh thiếu máu cơ tim. Hút thuốc lá nhiều cũng dễ mắc bệnh và những người hút thuốc lá dễ tử vong do bệnh thiếu máu cơ tim hơn những người không hút thuốc lá.

Tai biến mạch máu não: Hút thuốc lá cũng là nguyên nhân chủ yếu của tai biến mạch máu não. Nhiều nghiên cứu lớn cho thấy ở những người hút thuốc lá dễ bị tai biến mạch máu não hơn so với những người không hút.

Cao huyết áp: Những người cao huyết áp có hút thuốc lá lại dễ bị cao huyết áp ác tính và dễ tử vong hơn những người cao huyết áp mà không hút thuốc lá.

Ung thư: Thuốc lá cũng là nguyên nhân của 30% bệnh ung thư nói chung, trong đó gặp nhiều nhất là ung thư phổi, kế đến là ung thư các cơ quan khác.

Ung thư phổi: Những người hút thuốc lá 1 gói mỗi ngày sẽ dễ bị ung thư phổi gấp 10 lần so với người không hút thuốc lá; những người hút thuốc lá 2 gói/ngày thì dễ bị ung thư phổi gấp 25 lần.

Ung thư các cơ quan khác: Hút thuốc lá cũng là nguyên nhân gây ung thư thanh quản, hầu, họng, thực quản và bàng quang ở nam cũng như nữ giới. Ngoài ra, hút thuốc lá cũng được xem là có liên quan với ung thư thận, bàng quang, dạ dày và cổ tử cung.

Thai nghén: Người mẹ đang mang thai có hút thuốc lá sẽ dễ dẫn đến các tai biến sản khoa như nhau tiền đạo, sinh non…Mẹ hút thuốc cũng làm thai nhi chậm phát triển, cân nặng lúc sinh giảm trung bình 200g so với mẹ không hút thuốc.

Hút thuốc lá thụ động: Hút thuốc lá thụ động là tình trạng những người không hút thuốc nhưng bị tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc lá do người khác hút, thường gặp là những thành viên trong 1 gia đình có người hút thuốc lá. Trẻ có cha hoặc mẹ hút thuốc lá dễ bị mắc bệnh đường hô hấp và có triệu chứng đường hô hấp hơn so với những trẻ có cha mẹ không hút thuốc lá./.

Mạnh Quân