Kiểm soát quyền lực nhà nước vừa được thực hiện bởi cơ chế pháp lý do nhân dân là chủ thể tối cao của quyền lực nhà nước tiến hành, vừa được thực hiện bằng cơ chế pháp lý do các cơ quan nhà nước thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp kiểm soát lẫn nhau. Bài viết này chỉ nghiên cứu về cơ chế nhân dân với tư cách là người chủ quyền lực nhà nước tiến hành kiểm soát quyền lực nhà nước.

Trong số các chức năng chính của quản lý hoạch định, điều hành và kiểm tra, không một chức năng nào quan trọng hơn đối với sự thành công của tổ chức như là chức năng điều hành và lãnh đạo con người. Một nhà quản lý là người lãnh đạo đồng thời là một người điều hành tổ chức, biết dự kiến, lập kế hoạch, tổ chức, điều động và kiểm tra kết quả, nhằm mục đích làm cho tổ chức thực hiện tốt nhất những nhiệm vụ và chức năng của mình.

Với sự tập trung về quy mô, tính đa dạng xã hội, khả năng thu hút các lực lượng kinh tế, chính quyền đô thị có trách nhiệm cung cấp dịch vụ (hoặc những dịch vụ có quy mô lớn, có yếu tố ngoại lai tác động đến nhiều địa phương) nhiều hơn so với chính quyền địa phương. Do vậy, năng lực và quy mô tài chính ngân sách đô thị thường lớn hơn nhằm đảm bảo thực hiện các trách nhiệm đặc thù của chính quyền đô thị. Theo đó, chính quyền đô thị cần được phân cấp mạnh hơn, có quyền tự chủ ngân sách lớn hơn, thể hiện qua: (1) Quyền định ra chính sách thu riêng của đô thị; (2) Tỷ lệ ngân sách đô thị trong tổng ngân sách quốc gia; (3) Mức độ tự chủ của đô thị trong phân bổ chi tiêu ngân sách.

Phần Lan là một trong những đất nước ít tham nhũng nhất thế giới (Zook 2009)(1). Vì vậy, Chính phủ Phần Lan đã nhận được rất nhiều yêu cầu chia sẻ “Phần Lan đã làm thế nào?”. Dù vậy, vẫn có những vụ việc tham nhũng xảy ra ở Phần Lan. Cũng như các loại tội phạm khác, khả năng tiềm ẩn tham nhũng phụ thuộc vào động cơ (người tham nhũng được gì khi tham nhũng), cơ hội (điều kiện để người tham nhũng ảnh hưởng đến việc ra quyết định) và sự thiếu kiểm soát (người tham nhũng cho rằng ít có khả năng tham nhũng bị phát hiện). Lâu nay, các trường hợp ra tòa đều do là quan chức Chính phủ lạm dụng quyền hạn để thiên vị một cách không đúng pháp luật đối với người thân, hoặc doanh nhân bị buộc tội đưa hối lộ để có được hợp đồng. Người ta cũng cho rằng, các quyết định liên quan đến lĩnh vực quy hoạch hay xây dựng đều bị chi phối bởi “mạng lưới các ông lớn”, trong đó quyền lợi được chia sẻ nội bộ trong Chính phủ và doanh nghiệp trên cơ sở các mối quan hệ không chính thức.

Việc phát triển, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng người có tài năng có vị trí đặc biệt quan trọng và trở thành chiến lược của nhiều nước trên thế giới. Mỗi nước có những cách tiếp cận khác nhau về thu hút, trọng dụng người có tài năng, nhưng mục đích cuối cùng vẫn là làm thế nào để có được một đội ngũ những người có năng lực thực sự, có đạo đức nghề nghiệp vào làm việc trong các cơ quan của chính quyền. Trong phạm vi bài viết này tác giả giới thiệu kinh nghiệm của 6 nước có nền kinh tế khá phát triển, với nền hành chính hiện đại, đó là: Hoa Kỳ, Pháp, Đức, Nhật Bản, Trung Quốc, Singapore và những kinh nghiệm liên quan mà các nước trên thế giới, đặc biệt là các nước thuộc Tổ chức hợp tác phát triển kinh tế (OECD) đang sử dụng để thu hút và trọng dụng người có tài năng trong nền công vụ. Trên cơ sở đó rút ra một số bài học kinh nghiệm có thể áp dụng phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Philíppin có khoảng 4 triệu tín đồ hồi giáo (chiếm 5% dân số cả nước), song hoạt động vũ trang dai dẳng của họ đã thu hút sự quan tâm lớn, trở thành một vấn đề phức tạp, nan giải - “Vấn đề Moro” (Moro là tên gọi chung dùng để chỉ các dân tộc thiểu số theo Hồi giáo ở miền Nam Philíppin). Ở Philíppin, cộng đồng tín đồ Hồi giáo thuộc 13 nhóm ngôn ngữ, tập trung chủ yếu ở miền Nam trên các đảo Mindanao, quần đảo Sulu vào đảo Palawan. Hồi giáo du nhập vào miền Nam Philíppin từ cuối thế kỷ XIV, trở thành tôn giáo của người Moro và hình thành nên một số tiểu quốc Hồi giáo ở đây.

Đổi mới và cải cách thể chế kinh tế là yêu cầu khách quan, xuất phát từ yêu cầu phát triển của đất nước. Theo đó, Việt Nam đang đẩy mạnh tái cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng để bứt phá vươn lên khỏi bẫy thu nhập trung bình. 

Peru đã trải qua nhiều lần sửa đổi Hiến pháp quan trọng. Những điều chỉnh trong văn bản luật tối cao đã đưa đến nhưng thay đổi cơ bản trong thế cân bằng quyền lực giữa cơ quan lập pháp và cơ quan hành pháp.

Ngành Lao động và Phúc lợi xã hội nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân (CHDCND) Lào, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về các lĩnh vực: việc làm, dạy nghề, phát triển kỹ năng nghề, tiền lương, lao động, tiền công, bảo hiểm xã hội (bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm thất nghiệp và quản lý các quỹ bảo hiểm xã hội), an toàn lao động, người có công, bảo trợ xã hội, bảo vệ và chăm sóc trẻ em, bình đẳng giới, phòng, chống tệ nạn xã hội… Ngành Lao động và Phúc lợi xã hội Lào có tổng số cán bộ, công chức 1.640 người, trong đó nữ 556 người, chiếm 33,90%; nam 1.084 người, chiếm 66,10%. Về trình độ chuyên môn:  tiến sĩ 2 người, chiếm 0,12%; thạc sĩ 58 người, chiếm 3,53%; cử nhân 437 người, chiếm 26,64%; cao đẳng 518 người, chiếm 31,58%;  trung cấp 423 người, 25,79%; sơ cấp 163 người, chiếm 9,93% và không có bằng cấp 39 người, chiếm 2,37%.

Cuộc chiến chống tham nhũng ở Philippines hiệu quả nhờ ý thức chính trị mạnh lẫn hệ thống công cụ kiên quyết.